ހަލުވި މިނުގައި ދުނިޔޭގައި މިހާރު ފެތުރެމުން ދާ މަކުނު ވިދުރީގެ (އެމްޕޮކްސް) ނުރައްކާ މުޅި ދުނިޔެއަށް ވެސް އޮތް ކަމަށް ކަނޑައަޅައި އާންމު ސިއްހީ ނުރައްކަލުގެ ހާލަތު ދުނިޔޭގެ ސިއްހަތު ޖަމިއްޔާ (ޑަބްލިއުއެޗްއޯ) އިން އިއުލާނުކޮށްފި އެވެ.

ޑަބްލިއުއެޗްއޯއިން ބުނީ އެފްރިކާގެ 13 ގައުމަކުން މަކުނު ވިދުރި ފެނިފައިވާ ކަމަށާއި އެ ބަލީގެ އައު ވޭރިއަންޓެއް ހަލުވި ކަމާއެކު ފެތުރެމުންދާ ކަމަށެވެ. މިއީ މަކުނު ވިދުރީގެ ނުރައްކާ މުޅި ދުނިޔެއަށް އޮތް ކަމަށް އެ ޖަމިއްޔާއިން ކަނޑައެޅި ދެވަނަ ފަހަރެވެ.

އެކަމާ ގުޅޭގޮތުން މައުލޫމާތު ދިނުމަށް ޑަބްލިއުއެޗްއޯއިން ބޭއްވި ނޫސްވެރިންގެ ބައްދަލުވުމެއްގައި ވާހަކަދައްކަވަމުން އެ ޖަމިއްޔާގެ ޑިރެކްޓާ ޖެނެރަލް، ޓެޑްރޯސް އަދަނޮމް ވިދާޅުވީ ކުރިއަށް އޮތް ދުވަސްތަކުގައި ބަލި ފެތުރިފައިވާ ގައުމުތައް ދެނެގަނެ، ބަލި ޖެހިފައިވާ މީހުންނަށް ފަރުވާ ދެމުންދާނެ ކަމަށެވެ.

"މިއަދު އެމަޖެންސީ ކޮމިޓީން ބައްދަލުކޮށް މިހާރު ބަލި ފެތުރެމުންދާ ބާރުމިނަށް ބަލާއިރު، މުޅި ދުނިޔެއަށް ވެސް ބަލީގެ ނުރައްކާ އޮތް ކަމަށް ބުނެ އާންމު ސިއްހީ ހާލަތެއް އިއުލާނު ކުރަން ޖެހޭ ކަމަށް ލަފާ ދީފައި، އެ ލަފާ ބަލައިގަންނަން އަހަރެން ނިންމައިފިން. މިއީ މުޅި ދުނިޔެއަށް އޮތް ނުރައްކަމެއް،" ޓެޑްރޯސް ވިދާޅުވި އެވެ.

ގައިން ގަޔަށް އަރާ މަކުނު ވިދުރިއަކީ ވައިރަހަކުން ޖެހޭ ބައްޔެކެވެ. އެ ވައިރަހަށް މީހަކު ހުށަހެޅުމަށްފަހު އަލާމާތްތައް ފެންނަން އާންމު ގޮތެއްގައި އަށް ދުވަސް ނަގާ ކަމަށް ދިރާސާތަކުން ދައްކަ އެވެ. މި ބަލި ޖެހޭ މީހުންގެ ގިނަ އިންސައްތައަކީ ފިރިހެނުންނެވެ.

ބަލީގެ އަލާމާތްތަކަކީ ކޮބާ؟

މި ބަލީގެ އަލާމާތްތަކުގެ ތެރޭގައި ފުރަތަމަ ހުން އައުން، ގައިގައި ރިއްސުން، ވަރަށް ބޮޑަށް ވަރުބަލިވުން، ބޮލުގައި ރިއްސުން އަދި ކަރުގައާއި، ކިހިލުގައި ނުވަތަ އުކުޅުވަޅުގައި ގޮށްލުން ހިމެނެ އެވެ. އެއަށްފަހު އެއް ދުވަހާއި ހަތަރު ދުވަހުގެ ތެރޭގައި ހަށިގަނޑުގައި ބިހިތައް ނަގަ އެވެ.

މި ބިހިތައް ފުރަތަމަ ނަގާއިރު ހުންނަނީ ފަތިކޮށެވެ. އެއަށް ފަހު ފެން ފޮޅަށްވެ، އޭގައި ދޮސް ލައި، އެ ފަޅައިގެން ގޮސް ކުރަލަ އެވެ. ކުރައިގެ ދަށުން އާ ހަންގަނޑު އުފެދި، ކުރަ ވެއްޓެން ދެން ބަލި އެހެން މީހުންނަށް ފެތުރުމުގެ ފުރުސަތު އޮވެ އެވެ.

ބަލި ފެތުރޭ ގޮތްތައް:

މަކުނު ވިދުރި އެންމެ ފުރަތަމަ ފެނުނީ 1958 ގައި ރާމާމަކުނުގެ ގައިންނެވެ. މަކުނުގެ ނަމުން އެ ބައްޔަށް ނަން ދީފައިވި ނަމަވެސް އެ ބަލި ޖައްސާ ވައިރަސް އާންމު ގޮތެއްގައި ފެންނަނީ މީދާ އާއިލާގެ ޖަނަވާރުންނެވެ.

އެ ބަލި އިންސާނެއްގެ ގައިން އެންމެ ފުރަތަމަ ފެނުނީ 1970 ގެ އަހަރުތަކުގައި ޑިމޮކްރެޓިކް ރިޕަބްލިކް އޮފް ކޮންގޯއިންނެވެ. މީގެ ކުރިން 2022 ގައި ވެސް މަކުނު ވިދުރި އާ ގުޅިގެން އާންމު ސިއްހީ ކުއްލި ނުރައްކަލުގެ ހާލަތު އިއުލާނު ކުރި އެވެ.