ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ރައީސް ކަމުން މައްޗަންގޯޅި މެދު ދާއިރާގެ މެންބަރު މުހައްމަދު ނަޝީދު ވަކިކުރުމުގެ ގަރާރު ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގައި ކުރިއަށް ނުގެންދެވެންވީ ސަބަބެއް ނެތް ކަމަށް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ވިލިމާލެ ދާއިރާގެ މެންބަރު އަހުމަދު އުޝާމް ވިދާޅުވެއްޖެ އެވެ.

މަޖިލީހުގެ މެޖޯރިޓީ ޕާޓީ އެމްޑީޕީން ހުށަހަޅާފައިވާ ގަރާރަކީ މަޖިލީހުގެ ގަވާއިދާ ހިލާފަށް ހުށަހަޅާފައިވާ ގަރާރެއް ކަމަށް ބުނެ ވިދާޅުވެ ނަޝީދު ނިސްބަތްވާ ޑިމޮކްރެޓްސްގެ ޕާލިމެންޓްރީ ގްރޫޕްގެ ލީޑަރު އަލީ އާޒިމް ވަނީ ނިޒާމީ މައްސަލައެއް ފާހަގަ ކުރައްވައިފަ އެވެ.

މެދު ހެންވޭރު ދާއިރާގެ މެންބަރު އާޒިމް ވިދާޅުވަނީ ގަވާއިދުގެ 167 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން ގަރާރެއް ހުށަހަޅާނެ ގޮތް ބަޔާންކޮށްފައިވާއިރު އޭގައިވާ ގޮތުގެ މަތިން ދީބާޖާއެއް ވެސް އިތުބާރު ނެތް ކަމުގެ ގަރާރުގައި ހުށަހަޅާފައެއް ނުވެ އެވެ.

މަޖިލިހުގެ ޖަލްސާ އެ ބަހުސްގައި ތާށިވެފައިވަނިކޮށް، އިންތިހާބީ ރައީސް ޑރ. މުހައްމަދު މުއިއްޒުގެ އެޓާނީ ޖެނެރަލްގެ ގޮތުގައި ހަމަޖައްސަވަން ނިންމަވާފައިވާ އުޝާމް ވެސް ނިޒާމީ ނުކުތާއެއްގެ ފުރުސަތުގައި ވަނީ އޭނާގެ ގާނޫނީ ރައުޔު އިއްވަވައިފަ އެވެ.

އެޓާނީ ޖެނެރަލްގެ އޮފީހުގައި މީގެ ކުރިން ޑެޕިއުޓީ ކަން ވެސް ކުރައްވާފައިވާ އުޝާމް ވިދާޅުވީ ގާނޫނު އަސާސީގެ 82 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާން ކުރާ މަޖިލީހުގެ ރައީސްގެ އިތުބާރު ނެތް ކަމަށް ހުށަހަޅާ ގަރާރާއި މަޖިލީހުގެ ގަވާއިދުގެ 167 ވަނަ މާއްދާގައި ބުނާ ގަރާރަކީ މުޅިން ތަފާތު ދެ ބާވަތުގެ ދެ ގަރާރެއް ކަމަށެވެ.

"މަޖިލީހުގެ ގަވާއިދުގައި އެ ބުނާ ގަރާރާއި ގާނޫނޫ އަސާސީގެ 82 ވަނަ މާއްދާގައި އެ ބުނާ، މަޖިލީހުގެ ރައީސްގެ އިތުބާރު ނެތް ކަމަށް ހުށަހަޅާ ގަރާރަކީ މުޅީން ތަފާތު އިޖުރާއަތްތަކެއްގެ ތެރެއިން މަތިން ހިނގާނެ ދެ ގަރާރު ކަން،" އުޝާމް ވިދާޅުވި އެވެ.

ގަވާއިދުގެ 167 ވަނަ މާއްދާއާ ހަވާލާ ދެއްވައި، އުޝާމް ފާހަގަ ކުރެއްވި ގޮތުގައި، އެއީ މަޖިލީހުގެ މެންބަރުން ކަމެއްގައި ދެކޭ ގޮތެއް ގަރާރެއްގެ ސިފައިގައި ފާސްކުރެއްވުމެވެ. އެކަމަށް ގަވާއިދުގައި އޮންނަ އިޖުރާއަތަކީ ބިލެއް ހުށަހެޅުމުން އޮންނަ އިޖުރާއަތެވެ.

ގަރާރު ވެސް ބިލެކޭ އެއް ފަދައިން، ފުރަތަމަ ކިޔުން އިއްވުމާއި، އިބްތިދާއީ ބަހުސްގެ މަރުހަލާއެއް އޮވެ އެވެ. އެ ފަހުން ތަޅުމަށް ގަރާރު ބަލައިގެންފިނަމަ، ދިރާސާކުރަން ކޮމިޓީއަކަށް ފޮނުވާނެ އެވެ. ދިރާސާއަށްފަހު، ކޮމިޓީން އެކުލަވާލާ ރިޕޯޓަށް ތަޅުމުގައި ބަހުސްކޮށް ވޯޓަކުން ގޮތެއް ނިންމުމެވެ.

"މިހާރު ހުށަހަޅާފައިވާ މައްސަލަ (ނަޝީދު ރިޔާސަތުން ދުރު ކުރުމުގެ މައްސަލަ) މަޖިލީހުގެ ގަވާއިދުގެ ތެރެއިން ކުރިއަށް ނުގެންދެވޭނެ އެއްވެސް ސަބަބެއް އޮތް ކަމަކަށް އަޅުގަނޑު ގަބޫލެއް ނުކުރަން،" އުޝާމް ވިދާޅުވި އެވެ.

މީގެ ކުރިން ވެސް އެމްޑީޕީން އެކި ފަހަރު މަތިން ނަޝީދުގެ އިތުބާރު ނެތް ކަމުގެ ގަރާރު ކުރިއަށް ގެންދަން މަސައްކަތް ކުރި ނަމަވެސް އެ ކަން ކުރެވޭ ގޮތެއް ނުވެ އެވެ.

މަޖިލީހުގެ އިދާރާއިން ވެސް ގަވާއިދު އެކި ގޮތަށް މާނަކޮށްގެން އެ ކަން ހުއްޓުވާފައި އޮތުމަށް ފަހު މިއަދު ގަރާރު އެޖެންޑާކުރީ، ކުރިމަތިވެފައިވާ ދުސްތޫރީ ހިންގުމުގެ ސުވާލުތަކަށް ސުޕްރީމް ކޯޓުން ގޮތްތަކެއް ކަނޑައަޅައި އިއްވި ހުކުމަށް ފަހު އެވެ.

ކޯޓުގެ ހުކުމާއި މައްސަލައިގެ ފަސްފަހަތް

މަޖިލީހުގެ ގަވާއިދުގެ 205 ވަނަ މާއްދާގެ ބ. ގައި އޮންނަނީ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ރައީސް މަގާމުން ވަކިކުރުމަށް ހުށަހަޅައިފައިވާ މައްސަލައަށް ގޮތެއް ނިންމުމުގެ ޖަލްސާގެ ރިޔާސަތު ބަލަހައްޓަން ޖެހޭނީ ނައިބު ރައީސް ކަމަށެވެ.

ނައިބު ރައީސަށް ރިޔާސަތު ނުބެލެހެއްޓޭ ހާލަތެއްގައި ވާނެ ގޮތެއް ގަވައިދުގެ 205 ވަނަ މާއްދާގައި ނޯވެ އެވެ. ނައިބު ރައީސް އީވާ އަބްދުﷲ އުޅުއްވީ އަލާސްކަންފުޅާ، މަޖިލީހަށް ސަލާމުގަ އެވެ. ނަޝީދު ވަކިކުރުމުގެ މަސައްކަތް ނުފެށިގެން އުޅެނީ މަޖިލީހުން އެ ކަމަށް އެކަނި ރިއާޔަތްކޮށްގެންނެވެ.

ނަމަވެސް އެމްޑީޕީން ދެކެމުން އައީ ނައިބު ރައީސް ނޫން އެހެން މެންބަރަކަށް ރިޔާސަތު ބެލެހެއްޓޭނެ ކަމަށެވެ. އެއީ ގަވާއިދުގެ 44 ވަނަ މާއްދާއާ ހަވާލާދީ އެވެ. އޭގައި، މަޖިލީހުގެ ރައީސްއާއި ނައިބު ރައީސް ރިޔާސަތު ނުބެލެހެއްޓެވޭނަމަ، ބަލަހައްޓާނެ ފަސް މެންބަރަކު ކަނޑަައަޅަން ޖެހޭ ކަމަށް އޮވެ އެވެ.

އެމްޑީޕީން ސުޕްރީމް ކޯޓުގައި އެދިފައިވަނީ ނަޝީދުގެ އިތުބާރު ނެތް މައްސަލަ އެޖެންޑާކޮށް ޖަލްސާތައް ނުގެންގޮސްފައިވަނީ ގަވާއިދުގެ 44 ވަނަ މާއްދާއާ ހިލާފަށް ކަމަށް ކަނޑައަޅައިދިނުމަށެވެ. އަދި ގާނޫނު އަސާސީގެ 82 ވަނަ މާއްދާއާ ހިލާފަށް ކަމަށް ކަނޑައަޅައި ދިނުމަށެވެ.

މީގެ އިތުރުން ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ރައީސްގެ އިތުބާރު ނެތް މައްސަލައެއް އެޖެންޑާގައި އޮތްހާ ހިނދަކު އެއާ މެދު ގޮތެއް ނުނިންމައި މަޖިލީހުގެ އެހެން މަސައްކަތެއް ނުހިންގޭނެ ކަމަށް އެމްޑީޕީން ބުނެ އެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި ދައުލަތުގެ ބަޖެޓާއި އިިންތިހާބީ ރައީސް ހުވާ ކުރުމުގެ ޖަލްސާ ވެސް ހިމެނެ އެވެ.

ސުޕްރީމް ކޯޓުން ކުރި ހުކުމުގައި ފަސް ފަނޑިޔާރުން އިއްތިފާގުވެފައިވަނީ މަޖިލީހުގެ ގަވާއިދުގެ 44 ވަނަ މާއްދާ، މަޖިލީހުގެ ރައީސްގެ އިތުބާރު ނެތް ގަރާރުތަކަށް ވެސް ހިނގާނެ ކަމަށެވެ. އެހެންކަމުން އީވާ ނެތަސް ނަޝީދު ވަކިކުރާ ގަރާރު ގެންދެވޭނެ ކަމަށް ހުކުމުގައިވެ އެވެ.

ނަމަވެސް އެމްޑީޕީގެ ދެވަނަ ނުކުތާއާ އެއްކޮޅަށް މައްސަލަ ނުނިމެ އެވެ. އިތުބާރު ނެތް ކަމުގެ ގަރާރާ މެދު ގޮތެއް ނުނިންމި އޮތަސް ގާނޫނު އަސާސީން ލާޒިމުކުރާ ކަންކަން ކުރަން ޖެހޭނެ ކަމަށެވެ. އިންތިހާބީ ރައީސްގެ ހުވަޔާއި، ދައުލަތުގެ ބަޖެޓަކީ އެފަދަ ކަމެކެވެ.