"ސިޔާސީ" އޭ ބުނުމުން ސިކުނޑީގައި ހިނގާ މާނަތައް ވަރަށް ގިނަ އެވެ. ދައުލަތަކާއި ދައުލަތެއްގެ ވެރިކަމާއި އަދި ވެރިކަމުގެ ދާއިރާގައި އުޅޭ ފަރާތްތަކަކާއި ގުޅޭ ފަދަ މާނަތަކެއް ކުރެވެމުންދެ އެވެ. ދުނިޔޭގެ ގިނަ ބަސްބަހުގެ ތެރޭގައިވެސް ސިޔާސީ މާނަކޮށްފައި ހުންނަނީ ހަމަ މިފަދައިން ކަމުގައި ފެނެ އެވެ. މިސާލަކަށް ދިވެހި ބަހަށް ބައްލަވާށެވެ. ދިވެހި ބަހުގެ ރަދީފުގައި ބުނެފައިވަނީ އެއީ "ގައުމުގެ ކަންތައް އިންތިޒާމުކޮށް ހިންގުމާބެހޭ" ކަމެއް ކަމަށެވެ. ދިވެހި ބަހުގެ ތެރެޔަށް މިބަސް ވަދެފައި އެވަނީ އަރަބި ބަހުގެ އަސްލުން ކަމުގައި ދެކެމެވެ. ދެން އަރަބި ބަހަށް ބަލާލަމާތޯ އެވެ.

އަރަބި ބަހުގައި އެއަށް ތަފާތު މާނަތަކެއް ލިބިފައިވާތީ ފެނެ އެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި ހުކުމް ކުޅައުން، ވެރިކަން އަދި ޒައާމަތު ފަދަ އެތައް މާނައެއް ހިމެނެ އެވެ. ލިސާނުލް އަރަބި ބަސް ފޮތުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުން "ސިޔާސީ" މި ބަހުގެ އަސްލަކީ "އައްސޫސް" އެވެ. ސޫސްގެ އެއް މާނައަކީ ރިޔާސަތެވެ. އަނެއް މާނައަކީ އަސް ފަދަ ޖަނަވާރު ގެންގުޅެ ބެލެހެއްޓުމެވެ. ރިޔާސަތަކީ ވެރިޔާއަށް ނުވަތަ ވެރިކަމަށް ނިސްބަތްކޮށް ބޭނުންކުރެވޭ ބަހެކެވެ. "އައްސޫސް" އިން "ސިޔާސީ" ނަގާފައި އެ ވަނީ އަސް ފަދަ ޖަނަވާރު ގެންގުޅެ ބެލެހެއްޓުމުގެ މާނައަށް ނިސްބަތްކޮށް ކަމުގައި ވެސް ބައެއް މުއައްރިހުން ވިދާޅުވެ އެވެ. އިނގިރޭސި ބަހަށް ބަލާކަމުގައި ވާނަމަ، ސިޔާސީ ކަންކަމަށް ނިސްބަތްކޮށް ބޭނުންކުރަނީ "ޕޮލިޓިކްސް" އެވެ. މިއީ މުސްކުޅި ޔޫނާނީ ބަހުން ނެގިފައިވާ ލަފުޒެކެވެ. އޭގެ އަސްލަކީ "ޕޮލިސް" ކަމުގައިވެ އެވެ. "ޕޯލިސް" މި ބަހުގެ އެއް މާނައަކީ ދައުލަތް ނުވަތަ ރަށްވެހިކަމުގެ ޝަހަރެވެ. މި ދެންނެވުނު އެކި ބަސްބަހުގެ އިތުރުން ދުނިޔޭގެ އެހެނިހެން ގިނަ ބަސްބަހުގެ ތެރޭގައި ވެސް "ސިޔާސީ" މާނަކޮށްފައި ހުންނަނީ ރަށްވެހިކަމާ ދައުލަތާއި އަދި ވެރިކަމާއި ގުޅޭ ފަދަ މާނަތަކަކުންނެވެ. މިކަމުން ދޭހަކޮށްދޭ ވަރަށް މުހިންމު އެއް ކަމެއް ވެ އެވެ. އެއީ އިންސާނިއްޔަތު އެއް ޒަމާނުން އަނެއް ޒަމާނަށް ފުރޮޅެމުން މި އައި އައުމުގައި ސިޔާސީ ދާއިރާ މުހިންމު ބޮޑު ދައުރެއް އަދާކޮށްފައިވާ ކަމެވެ.

އިންސާނުންނީ އަބަދުވެސް ޖަމާއީކޮށް ދިރިއުޅެމުން އަންނަ ބަޔެކެވެ. އެންމެ ބޯދާ ޒަމާނުގައި ނަމަ ގަބީލާތަކެއްގެ ގޮތުގަ އެވެ. އޭގެ ފަހަށް އެ ގަބީލާތަކުގައި ދައުލަތްތަކެއްގެ ސިފަ ޖެހިގެންނެވެ. ވީމާ އިންސާނީ އާއްމު ދިރިއުޅުމަކީ އެބަޔަކު މީހުން ދިރިއުޅޭ ޖަމާއަތެއްގެ ކަންކަން ހުރި ނެތް ގޮތެއްގެ މައްޗަށް ބިނާވެ އޮންނަ އެއްޗަކަށްވެދެ އެވެ. މިހެންވުމުގެ ސަބަބުން އަނެކާއާމެދަށް ނުވިސްނާ ތިމާ މީހާއަށް ދިރިއުޅުމުގެ ފަސޭހަ އާއި އަރާމާއި އުފާ ހޯދޭކަށް ނޯވެ އެވެ. އެހެނީ ތިމާ މީހާ ކިތަންމެ ވަރަކަށް އެ އަރާމު ހޯދާން އުޅުނަސް، ތިމާ ދިރިއުޅެން މަޖުބޫރުވެފައި ވަނީ ފޫގޮއްސާ އޮތް މުޖުތަމައެއްކަމުގައި ވާނަމަ އެކަމެއްގެ ނުކުސާނާއި ތުރާތައް ތިމާއަށް ހަމަ ލިބެމުންދާނެތީ އެވެ. މިހެންކަމުން އަރާމު ދިރިއުޅުމެއް ހޯދާން އެދޭ މީހާއަށް އެ މީހާގެ މުޖުތަމައުގެ ކަންކަން ހަރުދަނާ ގޮތެއްގައި ރާވާ އިންތިޒާމު ކުރުމަށް ވާޖިބުވެދެ އެވެ. ކިތަންމެ އަނެކާޔަށް ވިސްނާން ބޭނުން ނުވިޔަސް، އަނެކާޔާ މެދަށްވެސް ވިސްނާން މަޖުބޫރު ކުރުވަ އެވެ. އިންސާނުން އަބަދު ވެސް އައިސްފައި ވަނީ ޖަމާއަތެއްގެ ގޮތުގައި ތިބެ ދިރިއުޅުން ހަރުދަނާ ކުރެވޭނެ މަގުތަކާއި އެކި ގޮތްގޮތާއި މެދަށް ވިސްނަމުންނެވެ. ޖަމާއަތަށް އެންމެ ފައިދާ ކުރާނޭ ފަލްސަފާއަކީ ކޮބައިތޯ ހިޔާލު ކުރަމުންނެވެ. މިފަދަ ވިސްނުންތަކުގެ ތެރެއިން ސިޔާސީ ފަލްސަފާތައް ދިޔައީ އުފަންވަމުންނެވެ. ޖުމްހޫރީ ފިކުރަކީވެސް މިމަގުން އުފަންވެގެން އައިސްފައިވާ ފިކުރެކެވެ. އޭގެ އެކި އެކި ފާޑުތަކާއި އެކުއެވެ. ހަމައެހެންމެ އިޝްތިރާކީ އާއި ޝުޔޫޢީ ފިކުރު ވެސް ފާހަގަކޮށްލެވެ އެވެ. އަދިވެސް މިފަދަ ކިތަންމެ ފިކުރެކެވެ. މިގޮތުގެ މަތީން ދުނިޔެ ދެކެފައިވާ ފަލްސަފާތައް ގިނަގުނައެވެ. އެހެންނަމަވެސް މިފަދަ ކުރު މަގާލަތެއްގައި އެ އެންމެހާ ފިކުރުތަކާއި ހިޔާލުތަކުގެ މައްޗަށް ވަކިވަކީން ބަލާލުމަކީ ވާނޭ ކަމެއް ނޫނެވެ. އަދި އަދި އެފަދަ ލަޔާގަތެއްވެސް އަޅުގަނޑު ކިބައިގައި ނެތެވެ.

ދުނިޔެއަށް އުފަންވި ކޮންމެ ސިޔާސީ ފަލްސަފާއަކީ ވެސް ބަޔަކު މީހުންގެ ދިރިއުޅުމާއި ގުޅިފައިވާ އިހުސާސްތަކަކުން އުފަންވި ހިޔާލާތުތަކެކެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި އެބަޔެއްގެ އަމިއްލަ ގަބޫލުކުރުންތަކާއި އެބަޔެއްގެ ގިޔަމްތަކާއި އަދި އަހުލާގިއްޔާތުގެ ބައިތައްވެސް ހިމަނައިގެންނެވެ. ދަންނަވަން މިއުޅޭ ނުކުތާއަކީ ކޮންމެ ސިޔާސީ ފިކުރެއްވެސް އުފަންވަނީ އެ ފިކުރެއް އުފަން ކުރުވި ފަރާތެއް ނިސްބަތްވާ މުޖުތަމައެއްގެ އިހުސާސްތަކާއި އެތަނެއްގެ ސަގާފަތާއި ގުޅި ލާމެހިގެންކަމެެވެ. އެއީ އެބަޔަކު ކުރަމުންދާ ހިތި ތަޖުރިބާތަކާއި އަދި ތަހައްމަލު ކުރާން ޖެހިފައިވާ ނުކުސާނާއި ތުރާތަކުން މިންޖުވާނޭ މަގެއް ހޯދުމުގެ މަގުސަދުގަ އެވެ. އާދޭހެވެ! ބަޔެއްގެ ތެރޭގައި އިލްމުވެރިކަން އާއްމުވަމުންދާ މިންވަރަކަށް އެބަޔެއްގެ މުޖުތަމައު ދާނީ ހޭލުންތެރިވަމުންނެވެ. އެފަދަ މުޖުތަމައެއްގައި ދިރިއުޅޭ ކޮންމެ މީހަކީ ބޮޑު އިލްމުވެރިއެއްކަމުގައި ނުވިޔަސް، އާއްމު ގިނަ މީހުން ތިބޭހުށީ މަށް ޖާހިލުކަމާއި ދުރުވެފައްޔެވެ. ފިކުރީ ހިޔާލާތުތަކަށް މަގު ހުޅުވެން ފަށަނީ ދެނެވެ. އެހެނީ އާއްމުންގެ ތެރެއިން މަށް ޖާހިލުކަން ފިލަމުންދާ ވަރަކަށް އިލްމީ ކަންކަން ދާނީ ކުރިއަރަމުން ކަމުގައި ވާތީއެވެ. އިލްމީ އެކި ދާއިރާތައް އުފަންވަމުން ދާނެއެވެ. ފިކުރީ ބަހުސުތައް އިލްމީ ބިންގަލުގެ މަތީގައި ކުރެވެން ފަށާނެ އެވެ. މުފައްކިރުންނާއި މުހައްލިލުންނާއި މުއައްރިހުން އެބަޔެއްގެ ތެރެއިން އުފަންވަމުން ދާނެ އެވެ. ދެން އެބަޔެއްގެ ތެރެއިން އެކި ކަހަލަ ފަލްސަފާތައް ވެސް އުފަންވެގެން އަންނާން ފަށާނެ އެވެ. މިގޮތުގެ މަތީގައި މުޖުތަމައެއް ގިނަ ޒަމާނަށް ނެގެހެއްޓިއްޖެ ނަމަ އެ މުޖުތަމައަކަށް ހަގީގީ ފުރިހަމަ ހުއްރިއްޔަތުގެ އިހުސާސްތައް ކުރެވެން ފަށާނެ އެވެ.

ދުނިޔޭގެ އިލްމީ ގިނަ މުޖުތަމައުތަކުގެ މާޒީއަށް ބައްލަވާށެވެ. އެ މުޖުތަމައުތައް އެތިބަ ދަރަޖަޔަށް އުފުލުނު ގޮތުގެ ތާރީހަށް ބައްލަވާށެވެ. އެ ދަރަޖަޔަށް އުފުލުނީ ހަމަ އެއް ރެއެއްގެ ދަންވަރު ނިދާފައި އަނެއް ދުވަހު ހޭލިއިރުތޯ އެވެ؟ ނޫނެކެވެ. އެއީ އެތައް ޒަމާނެއް ވަންދެން ވަކި ގޮތްތަކެއްގެ މަތީގައި އެބަޔެއްގެ މުޖުތަމައު ނަގަހައްޓަމުން ކުޅަ ދިގު ދަތުރެއްގެ ނަތީޖާ އެވެ. އެތައް މަރުހަލާތަކެއް ކަޑައްތުކުރަމުންނެވެ. އެތައް ތަޖުރިބާއަކާއި އިހުސާސްތަކެއްވެސް ކުރަމުންނެވެ. މި އެންމެހާ ކަންކަމާއި އެކުމެ އަރާމު ދިރިއުޅުމަކާއި ހަމަޔަށް އެބައި މީހުންނަށް ދެވިފައި އެވަނީ އިލްމާއި ހުނަރަށް އެބައި މީހުންގެ މުޖުތަމައުތަކުގައި ޖާގަ ތަނަވަސްކޮށްދީގެނެވެ. މިދެންނެވި ފަދައިން އިލްމަށް ޖާގަ ދެމުން ވަކި ގޮތަކަށް އެ މުޖުތަމައުތައް ބައްޓަން ކުރުވަމުން ގެނެސްދިނީ އެބަޔެއްގެ ތެރޭގައި އެކަށައެޅުނު ހަރުދަނާ ސިޔާސަތުތަކެއްގެ ސަބަބުން ކަމީ ޝައްކެއް އޮތްކަމެއް ނޫނެވެ. އެހެނީ މުޖުތަމައުތައް އޮބަހައްޓާ ނަގަހައްޓައިދޭ ދާއިރާ އަކީ އެއީ އެވެ. މިއަދު ލޯތަކަށް ފެންނާނީ އެ މުޖުތަމައުތަކަކީ ހުދުމުހުތާރު ގޮތްތަކުން ދުރުހެލިވެފައިވާ މުޖުތަމައުތަކެއްގެ ގޮތުގައެވެ. އެބައި މީހުންގެ ޝަހަރުތައް ފުރިހަމަޔަށް އިމާރާތްވެ، ރީތި ގޮތްތަކަށް ޒީނަތްތެރިކޮށް، ފަސޭހަ ދިރިއުޅުމެއް އުޅެމުންދާތަނެވެ. ގިނަ ބަޔަކު ޝާމިލުވެގެން އެބައިމީހުންގެ ދައުލަތްތައް ހިންގަމުން ގެންދާތަނެވެ. އެފަދަ ބައެއް ދައުލަތްތަކަކީ ރަސްކަމުގެ ނިޒާމަކުން ހިންގާ ދައުލަތްތަކެއް ކަމުގައި ވިޔަސްއެވެ. އެހެނަސް ނުފެންނަ ތަނަކީ އެބައިމީހުންގެ ވެސް މާޒީ އެވެ. އެހިސާބަށް އާދެވުނު ގޮތެވެ. ކަޑައްތު ކުޅަ މަރުހަލާތަކެވެ. އިހުސާސްކުރަން ޖެހުނު ހިތި ތަޖުރިބާތަކެވެ.

ދުނިޔޭގެ ސިޔާސީ ތާރީހު ދައްކާ އެންމެ ބޮޑު އެއް ހަގީގަތަކީ ދާދި މިދާކަށް ދުވަހާއި ހަމަޔަށް ދައުލަތްތައް ހިންގާފައިވަނީ ހުދުމުހުތާރު ސިފަތަކެއް ލިބިފައިވާ ވެރިކަންތަކަކުންކަމެވެ. "ހުދުމުހުތާރު" ސިފަތަކޭ ދެންނެވުމުން ސިކުނޑިޔަށް އެންމެ ފުރަތަމަވެސް އަންނާނީ ޒުލްމުވެރިކަމެއްގެ މާނައެކެވެ. އެކަން ވާނީވެސް އެހެނެވެ. އެހެނީ ގިނަ ފަހަރު އެއީ އަނިޔާވެރިކަމަކާއި ގުޅިފައިވާ ސިފައެއް ކަމުގައި ވީތީ އެވެ. އެހެން ނަމަވެސް އާއްމުވެގެންވާ ޒުލްމުވެރިކަމެއް ނެތި، ގިނަ ބަޔެއްގެ ޝާމިލުވުން ނެތި، ހާއްސަ މަދު ބަޔެއްގެ ވިސްނުމަށް ދައުލަތް ހިންގާ ހިންގުމަށްވެސް "ހުދުމުހުތާރު" ކަމޭ ބުނެވިދާނެ އެވެ. އެފަދަ ވެރިކަންތަކުން ހަރުދަނާ ސިޔާސަތުތަކެއްގެ މައްޗަށް ދައުލަތް ހިންގާފައި ވާތީވެސް ފެނެ އެވެ. ހަރުދަނާ ސިޔާސަތޭ މި ދެންނެވީ ކޮންކަމަކަށްތޯ އެވެ. އިލްމާއި ފަންނަށް ޖާގަދިނުމެވެ. ޖާހިލުކަމަށް ނަސްރު ނުދިނުމެވެ. އާއްމުވެގެންވާ ޒުލްމުވެރިކަން އިސްނުކުރުމެވެ. އަހުލާގީ މިންގަނޑުތަކާއި އެބަޔެއްގެ ގިޔާމުތައް ނެގެހެއްޓުމެވެ. މިގޮތުގެ މަތީން ފިކުރީ މަދު ބަޔެއް ޝާމިލުކޮށްގެން ހިންގާފައިވާ ވެރިކަންތަކުގެ ކިތަންމެ މިސާލެއް ދުނިޔޭގެ އެވޭލާ ޒަމާނުން ފެނެ އެވެ. އަދި މިއަދުގެ ތާރީހުގެ ތެރެއިންވެސް މަދުން ނަމަވެސް ފެނެ އެވެ. އެހެން ނަމަވެސް ޖާހިލުންނަށް ވާގިދީގެން، އާއްމުވެގެންވާ ޒުލްމުވެރިކަން އިސްކޮށްގެން، އިލްމީ ފިކުރީ ހިޔާލާތުތައް ނައްތައިގެން ހިންގާފައިވާ އަދި ހިންގަމުންދާ ޚުދުމުޚުތާރު ވެރިކަންތަކުގެ މިސާލަކީވެސް ގިނަ އެއްޗެއްކަމުގައި ދަންނަވަމެވެ. އެހައިރުން އެބަޔެއްގެ ހާލަތު އޮންނާނެ ގޮތް ދުނިޔޭގެ ތެރެއަށް ބަލާލި ކޮންމެ މީހަކަށް ފެންނާނެެއެވެ.

އިސްވެ ދެންނެވުނު ފަދައިން އަދުގެ ތަހުޒީބު ގިނަ ދައުލަތްތަކަކީ ގަދަބަދަވި ވެރިކަންތަކުން ހަރުދަނާ ބިންގާތަކެއްގެ މައްޗަށް އެތައް ޒަމާނެއް ވަންދެން ހާނުވާފައިވާ މުޖުތަމައުތަކެކެވެ. އަދި އެ ހޭނުންތަކުގެ ސަބަބުން އެތައް ތަޖުރިބާތަކަކާއި އިހުސާސުތަކެއް ކޮށްފައިވާ މުޖުތަމައުތަކެއްވެސްމެ އެވެ. އެބައި މީހުންގެ ތެރޭގައި އޮތް "ހުދުމުހުތާރު" ވެރިކަމުގެ ސިފަތަކާއި އޭގެ ޒާތަށް ވަކިވަކީން ބަލާލުމަކީ ދަތިކަމެކެވެ. އެހެނަސް އެބައިމީހުންގެ ޝަހަރުތައް އިމާރާތްވެ، އިލްމުވެރިކަން އާއްމުވެ، ތަފާތު ފަލްސަފާތަކާއި ފިކުރުތައް ނިކުމެގެން އައުމަށް މަގު ފަހިކުރުވިކަމަކީ އެއީ ކަމުގައި ދެކެމެވެ.

އެވޭލާ ޒަމާނުގައި ކަމަށް ވިޔަސް އަދި މި ޒަމާނުގައި ކަމަށް ވިޔަސް ބަޔަކު މީހުންނަށް ދައުލަތެއް އުފަންކޮށްގެން ތިބެވެނީ އެބައި މީހުންގެ ކަންކަން ރާވާ ހިންގަމުންދަނީ ހަރުދަނާ ގޮތެއްގެ މަތީގައިކަމަށް ވެގެންނެވެ. ދައުލަތް ދިފާއުވެ އޮންނަނީ، ދައުލަތައް ތަހުޒީބާ ތަމައްދުން އަންނަނީ އަދި ދައުލަތަށް ނަފާވެރިކަން އިތުރުވެ މުއްސަނދި ވަނީ އެ ދައުލަތެއްގެ ސިޔާސީ ދާއިރާ އެކަށައެޅިފައި އޮންނަ ގޮތެއްގެ ތެރެއިންނެވެ. އެހެނީ ސިޔާސީ ދާއިރާއަކީ އެބަޔެއްގެ އެންމެހައި ކަންކަން އިންތިޒާމުކޮށް ރާވާ ހިންގައިދޭ ދާއިރާކަމުގައި ވާތީއެވެ. އެކަމަކީ ފިތުނައިގެ އަލިފާނަށްވެ އޭގެ ކޯޅުން ބޮޑުވެ، ގައުމު ބައިވެ، އަމިއްލަ ނަސްލުން ދުސްމިނުން އުފަންކޮށް، އެޔެއް މިޔެއް ވަކިނުވާ ހިސާބުގައި އޮންނަ ކަމެއްކަމަށް ވާނަމަ، އެެފެންނަނީ އެބަޔެއްގެ ތެރޭގައި ހަރުދަނާ ސިޔާސީ ވެއްޓެއް ނެތްކަމުގެ ހެކިތަކެވެ. އެހައިރުން އެ ދައުލަތެއްގެ ވެއްޓުން އޮންނަ ހުށީ ވަރަށް ކައިރީގަ އެވެ. ސިޔާސީ ދާއިރާއަށް ޝައުގުވެރިވާ ފަރާތެއް ނަމަ އަނެކުން އުފަންކުޅަ ސިޔާސީ ފަލްސަފާތައް އުނގެނި ދަސްކުރުމަކީ ލާޒިމުކަމެކެވެ. އުނގެނުމޭ ބުނެވެނީ އަކުރުތަކެއް ސިކުނޑިއަށް އަޅާ އެޅުމަކަށް ނޫނެވެ. އެއީ ދަސްކުޅަ އެއްޗަކުން ސިކުނޑިން ހިޔާލުކޮށް ވިސްނާ ބުއްދިކުރާން އެނގުމެވެ. އެފަދަ ފަލްސަފާތައް އުނގެނޭ މީހާގެ މަގުސަދަކަށް ވާންވާނީ އެ މީހެއްގެ މުޖުތަމައު ކޮށްފައިވާ އަދި ކުރަމުންދާ އިހުސާސްތަކާއި، އެ ހިޔާލާތުތައް ގުޅޭތޯ ބެލުމެވެ. ހަމަ އެއާއެކުމެ އެ މީހެއްގެ ދައުލަތުގެ މާޒީއަށް ވިސްނުމެވެ. މާޒީއަށް ވިސްނުމަކީ އެ ދައުލަތެއްގެ ފެށުމަކީ ކޮބައިތޯ ކަމާއި އެތަނެއްގައި އޮތް ވެރިކަމުގެ ފާޑާއި ތޮބީއަތަކީ ކޮބައިތޯކަން ހޯދުމެވެ. އަދި އެބަޔަކަށް ދައުލަތައިގެން ތެދުވެ އެތިބެވުނީ ކޮންކޮން ސިޔާސަތުތަކެއް އިސްކޮށްގެންތޯ އާއި އެ ދައުލަތަށް ކުރިއެރުމާއި ނަފާވެރިކަން ގެނެސްދިން ކަންކަމަކީ ކޮބައިތޯ ހޯދާ ބެލުމެވެ. މީގެ އިތުރުން ސިޔާސީ އިލްމަށް ޝައުގުވެރިވާ މީހާ އެބަޔެއްގެ ސަގާފަތާއި ގިޔާމްތަކާއި އަދި މިޒާޖާއި ތޮބީއަތަކީ ކޮބައިތޯ ވެސް ބަލަން ވާނެ އެވެ. އެހެނީ ކޮންމެ ގައުމެއްގެ ބަޔަކީވެސް ތޮބީއަތާ މިޒާޖުން ތަފާތު ބަޔެއް ކަމަށް ވީހިނދު، އެކި ސިޔާސީ ފަލްސަފާތަކުގެ ތިމާމެންގެ މިޒާޖާއި ތޮބީއަތާއި ގުޅޭނޭހެން ކަންކަން ނެގުން މުހިންމުވާތީ އެވެ. ބުއްދިވެރީންނަކީ މާޒީގެ އިބްރަތުން މިއަދަށް ބަލަމުން މާދަމާ އަށް ވިސްނާ މީހުނެވެ. ދައުލަތޭ މި ކިޔެނީ ވަކި ހާއްސަ ސިފަތަކެއް ލިބިފައިވާ މުޖުތަމައަކަށެވެ. އެއީ އެބަޔަކަށް ހާއްސަވެ ކަނޑައެޅިފައިވާ އިމެއްގެ ތެރޭގައި ދިރިއުޅެމުން އަންނަ، ގާނޫނާއި ގަވާއިދު ތަންފީޒު ކުރެވޭނެ ވެރިކަމެއް ލިބިފައިވާ މުޖުތަމައަކަށް ވާންވާނެ އެވެ. ދިވެހިރާއްޖެ އޭ މިކިޔެނީ މުސްކުޅި ދައުލަތަކަށެވެ. ދިވެހީންނަކީ މީގެ ދެހާސް ފަސްސަތޭކަ އަހަރު ކުރީންވެސް ދިވެހި ނަސްލުގެ ސަރަހައްދުކަމަށް ކަނޑައެޅިފައިވާ އިމެއްގެ ތެރޭގައި ދިރިއުޅެމުން އައިސްފައިވާ ބަޔެކެވެ. ހަމައެެހެންމެ އަމިއްލަ ގާނޫނާއި ގަވާއިދުތައް ތަންފީޒު ކުރެވޭނެ، އަދި އަމިއްލައަށް ދިފާއުވެވޭނެ މުސްތަގިއްލު ވެރިކަމެއްގެ މަތީގައި ތިބި ބަޔެކެވެ. ދިވެހީންގެ ދައުލަތުގެ ދޮށިކަމުގެ ވާހަކަ ދެއްކެނީ މި މަފުހޫމުގެ ތެރެއިންނެވެ.

ދިވެހި ދައުލަތުގެ މުސްކުޅިކަމުގެ ވާހަކައަކީ ވަރަށް ގިނައިން ދެއްކޭ ވާހަކައެކެވެ. މި ނޫހުގައި ޝާއިޢު ކުރެވިފައިވާ " ދިވެހި ޙަޟާރަތުގެ ރަމްޒަކީ ފަން ޖިފުޓިއެއް ނޫނެވެ" އަދި " ދިވެހީންގެ ވާހަކައަކީ ކޮބައިހެއްޔެވެ" ފަދަ މަޒުމޫނުތަކަކީ ވެސް އެ މައުލޫ އާއި ގުޅޭ މަޒުމޫނުތަކެކެވެ. އަދި މިނޫނަސް އެކަމުގެ މައްޗަށް އަލިއަޅުވާލައްވާފައިވާ އެތައް މުއައްރިހުންނެއް ލިޔުއްވުންތައްވެސް ފެންނާން އެބަހުއްޓެވެ. އެހެނަސް ދެކެވެމުން މިދަނީ ދިވެހި ސިޔާސީ ތާރީހުގެ ވާހަކަ ކަމަށްވުމުން ކޮންމެވެސް މިންވަރެއްގެ ތަކުރާރު ކުރުންތަކާއި އެކު ދިވެހީންގެ ދައުލަތެއް އުފަންވުމާއި އެ ދައުލަތެއް އެއް ޒަމާނުން އަނެއް ޒަމާނަށް ފުރޮޅެމުން އައިސްފައިވާ ގޮތުގެ މައްޗަށް ބަލާލަން ޖެހެއެވެ. (ނުނިމޭ)