އިންޑިއާ ކަނޑަށް ވިއްސިވިހާލިވެފައިވާ މި ރާއްޖޭގެ ރަށްތަކަށް ޒަމާނީ ހިދުމަތްތައް ފޯރުކޮށްދިނުމުގައި ހުރި އެންމެ ބޮޑު އެއް ހުރަހަކީ މުވާސަލާތީ ހިދުމަތުގެ ދަތިކަމެވެ. އެންމެ ފަހުގެ ޓެކްނޮލޮޖީތައް ދިވެހިންނަށް ތައާރަފުވެފައި ހުރިޔަސް، އެންމެ ބޭނުންވާ އަގާއި ކޮލިޓީގައި މި ހިދުމަތްތަކެއް ނުލިބޭ ކަމުގެ ޝަކުވާ ދިވެހިންގެ ތެރޭގައި ބޮޑެވެ.

މިސާލަކަށް އިންޓަނެޓެވެ.

އަދުގެ ދުނިޔޭގައި އިންޓަނެޓަކީ އަސާސީ ހިދުމަތެކެވެ. އެވަރަށް, ދިވެހިން ވެސް ހިމެނޭހެން، އާންމު ދިރިއުޅުމުގެ ތެރޭގައި އިންޓަނެޓު ގުޅި ލާމެހިއްޖެ އެވެ. އެކަމަކު ރާއްޖޭގައި މި ވަގުތު ލިބޭ އިންޓަނެޓުގެ ހިދުމަތަކީ ޓެކްނޮލޮޖީއަށް އައިސްފައިވާ ކުރިއެރުންތަކުގެ އެންމެ ފުރިހަމަ މަންފާ ލިބޭ ގޮތަށް ބައްޓަންވެފައި އޮތް ހިދުމަތެއް ނޫނެވެ.

ރާއްޖޭގައި އިންޓަނެޓުގެ އަގު ބޮޑީ ސަބަބުތަކެއް ނެތިއެއް ނޫނެވެ. އެންމެ މައިގަނޑު ސަބަބަކީ ރާއްޖޭގެ އޮޕަރޭޓަރުން، އިންޓަނެޓު 'ވިއްކާ' ބޭރުގެ ވިޔަފާރިތަކުން ބޮޑު އަގުގައި އިންޓަނެޓް ގަންނަން ޖެހުމެވެ. މިކަން ސަރުކާރަށް ފާހަގަވީ 'ނެޓް ހެޔޮ' ސިޔާސަތުގެ ދަށުން އިންޓަނެޓުގެ އަގު ހެޔޮ ކުރަން ކުރެވުނު ދިރާސާގެ ތެރެއިންނެވެ.

ސަރުކާރުން އިންވެސްޓުކޮށްގެން ރާއްޖެއަށް ސަބްމެރިން ކޭބަލެއް ގެނައުމުގެ ވިސްނުން އުފަންވީ އެ ހިސާބުންނެވެ. މި ހިޔާލާ އެއްގޮތަށް ކަންކަން ކުރަހަމުން ރާވަމުން އައިސް، މިދިޔަ ހަފުތާގެ ތެރޭގައި މިވަނީ '-އައިއޭއެކްސް-އޯސީއެމް' ގެ ނަން ދީފައިވާ ސަބްމެރިން ކޭބަލް ހުޅުމާލެއަށް އެއްގަންކޮށްފަ އެވެ. ސަރުކާރުން ބުނަނީ މިއާ އެކީ ދިވެހިންނަށް ލިބޭ އިންޓަނެޓުގެ ހިދުމަތުގެ އަގާއި ސްޕީޑާއި ކޮލިޓީއަށް 'އިންގިލާބީ' ބަދަލެއް އަންނާނެ ކަމަށެވެ.

އަގުތައް ބައިކުޅަބައި ތިރިޔަށް، ދުވެލި އަށް ގުނަ މައްޗަށް

ފްރާންސުގެ މާސޭއިން ފެށިގެން ސިންގަޕޫރާ ހަމައަށް ދެމިގެންދާ 'އައިއޭއެކްސް-އައިއީއެކްސް' ކޭބަލްއަކީ އިންޑިއާގެ ރިލަޔަންސް ޖިއޯ ކުންފުނިން އަޅާ އެންމަ ޒަމާނީ ފެންވަރުގެ ކަނޑައުޑިން ދަތުރުކުރާ ކޭބަލެކެވެ. ދުނިޔޭގެ ބޮޑެތި އިންޓަނެޓު ހަބުތަކާ ސީދާ ގުޅާލެވިފައިވާ މި ކޭބަލްގެ ކޮޅެއް ރާއްޖެއަށް ވެއްދީ ސަރުކާރުން 100 ޕަސެންޓު ހިއްސާވާ 'އޯޝަން ކަނެކްޓް މޯލްޑިވްސް' (އޯސީއެމް) އިންނެވެ.

އޯސީއެމްއިން ބުނި ގޮތުގައި މި ސަބްމެރިން ކޭބަލް ނެޓްވާކާ ގުޅާލެވުމުން:

• އިންޓަނެޓުގެ ސްޕީޑު އަށް ގުނަ މަތި ވާނެ
• ދިވެހިންނަށް އިންޓަނެޓު ލިބޭ އަގު ހެޔޮ ވާނެ
• އޮޕަރޭޓަރުން އިންޓަނެޓު ގަންނަ އަގު 50 ޕަސެންޓު ކުޑަކުރެވޭނެ
• ބޭރު ގައުމުތަކަށް ޑޭޓާ އެކްސްޕޯޓު ކުރުމުގެ މަގުފަހި ވާނެ
• ސަރުކާރުން އިންޓަނެޓަށް ކުރާ ހަރަދު ކުޑަކުރެވޭނެ
• ހިދުމަތްތައް ފޯރުކޮށްދޭން ކުރަން ޖެހޭ ކެޕިޓަލް ހަރަދުތައް ކުޑަކުރެވޭނެ

މި މަސައްކަތުގެ މުހިންމުކަން ފާހަގަކުރައްވަމުން ހުޅުމާލޭގައި ހުންނަ ކޭބަލް ލޭންޑިން ސައިޓާ 'އޯސީއެމް-އައިއޭއެކްސް' ކޭބަލް ގުޅާލި ދުވަހު އިކޮނޮމިކް މިނިސްޓަރު ފައްޔާޒު ވިދާޅުވީ މިކަމަށް އިންވެސްޓު ނުކުރި ނަމަ އަދުގެ ޑިޖިޓަލް ދުނިޔޭގައި ދިވެހިން ވަރަށް ބޮޑަށް ފަހަތަށް ސޮއްސާލީސް ކަމަށެވެ.

"އަޅުގަނޑުމެން މިއަދު މި މަސައްކަތް ނުކުރި ކަމުގައި ވަނީ ނަމަ، އަޅުގަނޑުމެން ވަރަށް ބޮޑަށް ފަހަތަށް ސޮއްސާލައިގެން ގޮސް، އަޅުގަނޑުމެންނަށް ދުނިޔޭގެ ކުރިއަރަމުން އަންނަ ގައުމުތަކުގެ ސަފުގައި ހިފަހައްޓާ ނުލެވޭނެ،" އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ.

ސޮއްސާލައިގެން ދާ ވާހަކަ ފައްޔާޒު ދެއްކެވީ ޒަމާނީ އިންޓަނެޓު ފޯރުކޮށްދެވޭނެ ނެޓްވާކް އިންފްރާސްޓްރަކްޗާއެއް ރާއްޖޭގައި ގާއިމްވެފައި ނެތުމާ ގުޅުވަ އެވެ. އަދުގެ ޑިޖިޓަލް ދުނިޔޭގައި ރޮކެޓު ސްޕީޑުގައި މައުލޫމާތު ދަތުރުކުރާ އިރު، ދިވެހިންނަށް އެކަން ނުވެ ވަނީ އެކަމަށް އެންމެ އެކަށޭނެ ވެއްޓެއް ގާއިމުވެފައި ނެތުމުންނެވެ.

މިހާރު ރާއްޖޭގައި މުވާސަލާތީ ހިދުމަތް ފޯރުކޮށްދެނީ ޓެލެކޮމް އޮޕަރޭޓަރުންގެ މައިކްރޯވޭވް ވިއުގައަކުންނެވެ. މި ނެޓްވާކުގައި ބޭނުންކުރާ އިކުއިޕްމަންޓުން އިންޓަނެޓުގެ ސްޕީޑު އެންމެ މައްޗަށް ވެސް ގެންދެވެނީ 3ޖީބީޕީއެސް އާއި 5ޖީބީޕީއެސް އާ ދޭތެރޭގަ އެވެ. މިހެންކަމުން ރަށްރަށަށް އެންމެ ބޭނުންވާ ހައިސްޕީޑް އިންޓަނެޓް ފޯރުކޮށް ނުދެވެ އެވެ.

ސަރުކާރުގެ 'ޑިޖިޓަލް ރާއްޖެ'އެއް ބިނާކުރުމުގެ ތަސައްވުރު ހަގީގަތަކަށް ހަދަން އޮތް އެންމެ ބޮޑު ދައްޗަކީ ވެސް މިއީ އެވެ. ޓެކްނޮލޮޖީއާ އެކީ އުފެއްދުންތެރިކަމާއި ސަރުކާރު ހިންގުމާއި ތައުލީމާއި ސިއްހަތުގެ ދާއިރާއަށް އައިސްފައިވާ އީޖާދީ ބަދަލުތަކުގެ ފޮނިމީރުކަން ނުލިބި، އީޖާދީ ޑިވެލޮޕަރުންނާއި މޮޅު ގޭމަރުންނަށް އެ މީހުންގެ ހުނަރު ބައިނަލްއަގުވާމީ މައިދާނުގައި ނުދެއްކިވާ ސަބަބަކީ ވެސް މިއީ އެވެ.

'އޯސީއެމް-އައިއޭއެކްސް' ސަބްމެރިން ކޭބަލު ގެނެސްގެން އަމާޒު ހިފާފައި ވަނީ މިކަން ހައްލުކޮށް، ދިވެހިންގެ އުމްރާނީ އަދި އިޖުތިމާއީ ތަރައްގީގެ ދުވެލި ހަލުވިވެ، ރާއްޖޭގެ އުފެއްދުންތެރިކަމާއި އިގުތިސޯދު ބަދަލުކޮށްލުމަށެވެ.

އިންޓަނެޓުގެ އަގާއި ކޮލިޓީގެ މައްސަލަ ހައްލުކުރުމުގެ އިތުރުން ސަބްމެރިން ކޭބަލަށް ސަރުކާރުން އިންވެސްޓު ކުރަން ނިންމި މުހިންމު އެހެން ސަބަބެއް ވެސް ވެ އެވެ. އެއީ އިންޓަނެޓު ފޯރުކޮށްދޭ ވިއުގައިގެ މިނިވަންކަން ސަރުކާރަށް އޮތުމެވެ.

ސަރުކާރަށް މި މިނިވަންކަން އޮތުން މުހިންމު ވަނީ 'ޑިޖިޓަލް ރާއްޖެ' އަށް ކުރާ ދަތުރު، ޓެކްނޮލޮޖީގެ ދުނިޔެއަށް ކުރިއެރުންތަކާ ފައްސިޔަ ކުރާށެވެ. ޑިޖިޓަލްކޮށް ރާއްޖެ ގުޅާލަން ކުރާ މަސައްކަތުގައި، މުސްތަގުބަލުގައި ކުރިމަތިވެދާނެ ހުރަސްތައް ނައްތާލައި ދަތުރުކުރަން ބޭނުންވާ މިސްރާބަށް ޑިޖިޓަލް ނަވުގެ ސަމުގާ އަނބުރާލާށެވެ.

"އަޅުގަނޑުމެންނަށް ފާހަގަކުރެވުނު ކަމަކީ [ނެޓްވާކް އިންފްރާސްޓްރަކްޗާގެ މައްޗަށް] ދިވެހިރާއްޖޭގެ ދައުލަތުގެ ނުވަތަ ސަރުކާރުގެ ބާރުވެރިކަން އޮންނަން ޖެހޭ ކަމެއް ކަމަށް. އަޅުގަނޑުމެންގެ އިގުތިސޯދަށާއި އަޅުގަނޑުމެންގެ ރައްޔިތުންނަށް ދޭން ޖެހޭ ހިދުމަތްތަކަށް ފުޅާކޮށް ކަންކަން ކުރުމުގައި، އެ މިނިވަންކަން ސަރުކާރަށް އޮންނަން ޖެހޭ ކަމަށް." ފައްޔާޒު ވިދާޅުވި އެވެ.

ސަރުކާރުން ގަބޫލުކުރަނީ މިއަދާއި މުސްތަގުބަލުގައި ވެސް ސަރުކާރުގެ ސިޔާސަތުތައް އެކުލަވާލުމަށާއި އެ ސިޔާސަތުތައް އެކުލަވާލުމުގެ މިނިވަންކަން އޮންނަން ނެޓްވާކް އިންފްރާސްޓްރަކްޗާގެ މިނިވަންކަން އޮންނަން ޖެހޭ ކަމަށެވެ. އެހެން ނޫނީ ޑިޖިޓަލް ދުނިޔެ އާއި އިގުތިސޯދީ ކުރިއެރުމާ ގުޅިލާމެހިފައިވާ ޒަމާނެއްގައި ހިނގަން ޖެހޭ މަގު ދިގުވެފައި، އުނދަގޫ ވާނެތީ އެވެ.

އަމާޒަކީ ރާއްޖެ ސަބްމެރިން ކޭބަލް ހަބަކަށް ހެދުން

ސަރުކާރުން ސަބްމެރިން ކޭބަލްއަކަށް އިންވެސްޓު ކުރި އިރު، ރާއްޖޭގެ އޮޕަރޭޓަރުން ވެސް އަންނަނީ ބޮޑު ހަރަދުތަކެއް ކޮށްގެން ބައިނަލްއަގުވާމީ އިންޓަނެޓު ވިއުގަތަކާ ރާއްޖެ ގުޅާލުމުގެ މަސައްކަތް ކުރަމުންނެވެ. ހަމައެހެންމެ އެތެރޭގެ ހިދުމަތުގެ ފެންވަަރު ރަނގަޅު ކުރުމުގެ ގޮތުން ޑޮމެސްޓިކް ސަބްމެރިން ކޭބަލް އަޕްގްރޭޑް ކުރުމުގެ މަސައްކަތް ވެސް ދަނީ ކުރިއަށެވެ.

އެގޮތުން ދިރާގުން ވަނީ ބައިނަލްއަގުވާމީ ކޮންސޯޓިއަމްއަކުން އަޅަމުން އަންނަ ސީމީވީ-6 (Sea-Me-We6) ކޭބަލަށް އިންވެސްޓުކޮށްފަ އެވެ. އުރީދޫން ވަނީ ޕީސް (PEACE) ކޭބަލަށް އިންވެސްޓުކޮށްފަ އެވެ. މި ދެ ސަބްމެރިން ކޭބަލަކީ ވެސް މިހާރު އެ ކުންފުނިތަކުން ދެމުން ގެންދާ އިންޓަނެޓުގެ ކޮލިޓީ ރަނގަޅުކޮށް، ހައިޕާސްކޭލް ހިދުމަތްތައް ދެވޭނެ ފެންވަރުގެ ޑޭޓާ ސެންޓަރުތައް އަޅަން މަގުފަހިވެގެންދާނެ އެވެ.

ރާއްޖޭގެ ސަބްމެރިން ކޭބަލް ނެޓްވާކް -- ގްރެފިކްސް/ރައްޔާން މުހައްމަދު

ކަން މިހެން އޮތަސް، ކުންފުނިތަކުގެ ވިޔަފާރިއަށް އަސަރު ކުރާނެ ކަމަށް ސަރުކާރުން ގަބޫލެއް ނުކުރެ އެވެ. މިކަމާ ގުޅޭ ގޮތުން 'އަދަދު'އިން ސުވާލުކުރުމުން އޯސީއެމްއިން ދިން ޖަވާބުގައި ބުނީ އެއްފަހަރާ ރާއްޖެއަށް ގިނަ ކޭބަލްތަކެއް ލިބުމަކީ ރަނގަޅު ކަމެއް ކަމަށާއި، ދިވެހި ވިޔަފާރިތަކާ އެއްވެސް ވާދަވެރިކަމެއް ނޯންނާނެ ކަމަށެވެ.

"އޯސީއެމްއަކީ މި ސަރަހައްދުގެ އިންޓަނެޓު ހިދުމަތްދޭ ވިޔަފާރި (އައިއެސްޕީ)ތަކާއި އޮޕަރޭޓަރުންނަށް ފަހިކޮށްދޭ ބައެއް. އަމާޒަކީ ދިވެހި ވިޔަފާރިތަކަށް މި ކޭބަލްގެ ފައިދާތައް ފޯރުކޮށްދިނުން. ރަނގަޅު އަގެއްގައި ހިދުމަތް ފޯރުކޮށްދޭނަމަ އޯސީއެމްގެ ނެޓްވާކުން ގަންނަން އައިއެސްޕީތަކުން ތިބީ ތައްޔާރަށް" އެ ކުންފުނީގެ އޮފިޝަލަކު ލިޔުމުން ދިން ޖަވާބުގައި ވެ އެވެ.

އެގޮތުން، މިހާރު ވެސް ދިރާގާއި ރާއްޖެ އޮންލައިން (އާރުއޯއެލް)އިން އެ ކުންފުނިތަކުގެ ގޭޓްވޭ އެކްސެސްއަށް އޯސީއެމްގެ ނެޓްވާކް ބޭނުންކުރަން ޝައުގުވެރިކަން ފާޅުކޮށްފައިވާ ކަމަށް އޯސީއެމްއިން ބުންޏެވެ. އޭގެ އިތުރުން އެ ކޭބަލްތަކަށް ވުރެ 'އައިއޭއެކްސް-އޯސީއެމް' ކޭބަލުގެ ހަރަދުތައް ކުޑަވެފައި ގާބިލިއްޔަތު އިތުރުވާނެ ކަމަށެވެ.

މިހާރު ރާއްޖޭގައި އިންޓަނެޓު ފޯރުކޮށްދެވޭ އެންމެ މަތީ ސްޕީޑަކީ 100ޖީބީޕީއެސް އެވެ. އޯސީއެމް ނެޓްވާކުގެ ހިދުމަތް ފަށަނީ ވެސް 800ޖީބީޕީއެސް އިންނެވެ. އޯސީއެމް އިން ބުނި ގޮތުގައި މުސްތަގުބަލުގައި މި ނެޓްވާކޯގެ ދުވެލި ހަ ގުނަ މަތިކޮށް، ސިކުންތަކު ފަސް ޓެރަބިޓު ސްޕީޑުގައި ހިދުމަތް ފޯރުކޮށްދެވޭނެ އެވެ.

އޯސީއެމްގެ މައިގަނޑު އަމާޒަކީ ބައިނަލްއަގުވާމީ ސަބްމެރިން ކޭބަލް ހަބަކަށް ރާއްޖެ ހެދުމެވެ. އަދި، މިއީ ދިވެހި އިގުތިސޯދު ސިންދަފާތު ކުރުމަށާއި ވިޔަފާރިތަކާއި ޒުވާނުންނަށް އާމްދަނީގެ އައު މަގުތަކެއް ތަނަސްވާ ކަމަކަށް ވީތީ، މިކަން ކާމިޔާބުކުރަން ސަރުކާރުން ވަރަށް ބޮޑު އަހައްމިއްޔަތު ކަމެއްދޭ ކަމަށް އެ ކުންފުނިން ބުންޏެވެ.

ސަރުކާރުން ބުނަނީ އިންޓަނެޓުގެ ހިދުމަތަށް އަންނަ މި ބޮޑު ބަދަލާ އެކީ ތައުލީމާއި، ސިއްހަތާއި، ޓެކްނޮލޮޖީ އާއި މުވާސަލާތާއި އަދި ދަތުރުފަތުރުގެ ކުރުމުގެ ދާއިރާއިން ޒަމާނީ ހިދުމަތްތައް ފޯރުކޮށްދިނުމަށް އެތައް ފުރުސަތުތަކެއް ފަހިވެގެން ދާނެ ކަމަށެވެ.

ކިޔޫ ހަދައިގެން "އިން ލައިން" ގައި ތިބުން ނިމި ޑިޖިޓަލް ރާއްޖެއާ އެކީ "އޮންލައިން" ވާން ތައްޔާރުވާންވީ އެވެ.