ފޯޅަވަހި ހިމެނޭ ގޮތުން ޗާގޯސް ޖަޒީރާތަކަކީ މޮރިޝަސްގެ ސިޔާދަތީ ބާރު ހިނގާ ސަރަހައްދަކަށް ހަދަން އެ ގައުމުން ކުރާ މަސައްކަތަށް ތާއީދުކުރާ ގޮތަށް ރާއްޖޭގެ ސިޔާސަތު ބަދަލުކުރުމުގައި އިންޑިއާގެ ނުފޫޒު ހިމެނޭ ކަމަށް ކުރީގެ އެޓާނީ ޖެނެރަލް ޑރ. މުހައްމަދު މުނައްވަރު މިއަދު ތުހުމަތު ކުރައްވައިފި އެވެ.

ފޯޅަވަހި މައްސަލައިގައި ރާއްޖެއިން ޒަމާނުއްސުރެ ގެންގުޅެމުން އައި ސްޓޭންޑު ބަދަލުކުރުމާ ގުޅިގެން އުފެދިފައިވާ ހިޔާލުތަފާތުންތަކާ ގުޅިގެން މިއަދު ހަވީރު ބޭއްވި ނޫސްވެރިންގެ ބައްދަލުވުމުގައި މުނައްވަރު ވަނީ ސަރުކާރުން ގެންގުޅުނު ނިންމުން ބަދަލުކުރި ސަބަބާމެދު ގިނަ ސުވާލުތަކެއް އުފައްދަވާފަ އެވެ.

Advertisement

"އެއް ދުވަހު ފެނުނީ މި މީހުންނަށް [ރާއްޖެއިން] މީގެ ކުރިން މައްސަލަ ނުބެލޭނެ ކަމަށް ވާހަކަ ދެއްކި ތަން، އެއީ ސިޔާދަތުގެ މައްސަލައެއް ކަމަށް ބުނެ، އެކަމަކު އަނެއް ދުވަހު ގޮސް މި ބުނަނީ ނޫނޭ [މޮރިޝަސްގެ] ސިޔާދަތު މިހާރު ގަބޫލުކޮށްފީމޭ، އެހެންވީމާ ހަމަނުޖެހޭ ވާހަކަ،" މުނައްވަރު ވިދާޅުވި އެވެ.

ރާއްޖެ އާއި ޗާގޯސްއާ ދެމެދު އޮތް ކަނޑުގެ ސަރަހައްދުގެ ތެރެއިން ފުށުއަރާ ސަރަހައްދާ ގުޅޭ މައްސަލަ މޮރިޝަސްއިން، އިންޓަނޭޝަނަލް ޓްރައިބިއުނަލް ފޯ ދަ ލޯ އޮފް ދަ ސީ (ޓްރައިބިއުނަލް) އަށް ހުށަހެޅީ އޮގަސްޓު 23، 2019 ގަ އެވެ. މޮރިޝަސް އިން ހުށަހެޅި އެ މައްސަލަ ބަލައި ކަނޑުގެ ސަރަހައްދުގެ އިން ކަނޑައެޅުމުގެ އިހުތިސޯސް ޓްރައިބިއުނަލަށް ލިބިގެންނުވާ ކަމަށް ރާއްޖޭން ފާހަގަކުރި އެވެ. އެހެން ނަމަވެސް ޖަނަވަރީ 28، 2021 ގައި ނިންމާފައިވަނީ މައްސަލަ ބެލުމަށެވެ.

ޓްރައިބިއުނަލުން އެގޮތަށް ނިންމުމާ ގުޅިގެން ރާއްޖޭން ލިޔުމުން ޖަވާބު ހުށަހަޅާފައިވަނީ ކަމާގުޅޭ ސަރުކާރުގެ އިދާރާތަކުން މައުލޫމާތު ހޯދައި ވަޒީރުންގެ މަޖިލީހުގައި މަޝްވަރާކޮށް، ދިވެހި ދައުލަތުގެ އެންމެ މަތީ މަސްލަހަތު ހިމާޔަތްކުރުމަށް އިސްކަންދީގެން ކަމަށް ބަންޑާރަ ނައިބުގެ އޮފީހުން ވަނީ ބުނެފަ އެވެ.

Advertisement

އެހެންނަމަވެސް ޑރ. މުނައްވަރު މިއަދު ވަނީ އެކަމާމެދު ވެސް ސުވާލު އުފައްދަވާފަ އެވެ. އެގޮތުން ކެބިނެޓުގައި ވެސް އެފަދަ އެއްވެސް މަޝްވަރާއެއް ހިނގިކަން، މިހާތަނަށް ނޫސްތަކަށް ވެސް ތިލަވެފައިނުވާ ކަން އޭނާ ފާހަގަކުރެއްވި އެވެ.

"އެފަދަ މަޝްވަރާއެއް ކެބިނެޓުގައި ހިނގިކަމުގެ މައުލޫމާތެއް ނުލިބޭ، މިފަދަ ރައްޔިތުންނާ ސީދާ ގުޅުންހުރި މައްސަލައެއްގައި އެ ވާހަކަ އަޅުގަނޑުމެންނަށް ހަބަރުން ވެސް އެނގިފައި އޮންނަންވާނީ، އެކަން ހިނގަމުންދާ ކަން ވެސް އެނގިފައި އޮންނަން ވާނީ،" އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ.

ރާއްޖޭގެ ކުރީގެ ނިންމުން ބަދަލުކޮށް، މޮރިޝަސްއާ އެއްކޮށް ވޯޓުލާން ނިންމައި އެކަން ރައީސް އިބްރާހިމް މުހައްމަދު ސޯލިހު ސިޓީފުޅަކުން މޮރިޝަސްގެ ބޮޑުވަޒީރަށް އަންގަވާފައިވާކަން، ޓްރައިބިއުނަލްގައި ހިނގަމުންދާ އަޑުއެހުމުގައި އެޓާނީ ޖެނެރަލް އިބްރާހިމް ރިފްއަތު ވަނީ ފާހަގަ ކުރައްވައިފަ އެވެ.

މިކަމަށް ފާޑުވިދާޅުވަމުން ޑރ. މުނައްވަރު ވަނީ މިއީ "ތަންދޮރު ނުދަންނަ" ނިންމުމެއްގެ ގޮތުގައި ސިފަ ކުރައްވާފަ އެވެ.

"މޮރިޝަސްގެ ސިޔާދަތު ގަބޫލުކުރާ ކަމަށް ވިދާޅުވެ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އިބްރާހިމް މުހައްމަދު ސޯލިހް، މޮރިޝަސްގެ ބޮޑުވަޒީރަށް ސިޓީއެއް ފޮނުވުމަކީ އަޖައިބެއް، އެހެން ނޫނިއްޔާ ދުނިޔެ ހިނގާ ގޮތް ނޭނގެނީ، އެހެން ނޫނިއްޔާ ތަން ދޮރު ނުފިލަނީ، ބޮޑަށް ބުރަ ވެވެނީ އެގޮތަށް،" އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ.

މި ސިޓީ ނުފޮނުވިނަމަވެސް ރާއްޖެއަކީ އިސްތިއުމާރުކުރުމާ ދެކޮޅު، ގައުމުތަކުގެ ސިޔާދަތީ ބާރު އޮތުމަށް ތާއިދުކުރާ ގައުމެއް ކަން މުޅި ދުނިޔެއަށް ވެސް އެނގޭނެ ކަމަށާއި އެ ބޭނުމުގައި މި ސިޓީ ފޮނުވުމުގެ އެއްވެސް ބޭނުމެއް ނެތް ކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ.

ކަނޑުގެ އިމުގެ މައްސަލައިގައި ރާއްޖޭގެ ދިފާއުތައް ހާމަކޮށްފި

"މި މައްސަލައިގައި ކަމާބެހޭ ބައިނަލްއަގުވާމީ މުއާހަދާތަކާއި ގާނޫނީ އުސޫލުތަކާއި ނިންމުންތަކުގައިވާ ގޮތުގެ މަތިން ޓްރައިބިއުނަލްގައި ދިވެހިރާއްޖޭގެ މަޞްލަޙަތުތައް އެންމެ ފުރިހަމައަށް ވާނީ ދިފާއުކޮށްފަ އެވެ."

ކަނޑުގެ އިމުގެ މައްސަލައިގައި ރާއްޖޭގެ ދިފާއުތައް ހާމަކޮށްފި

"މި މައްސަލައިގައި ކަމާބެހޭ ބައިނަލްއަގުވާމީ މުއާހަދާތަކާއި ގާނޫނީ އުސޫލުތަކާއި ނިންމުންތަކުގައިވާ ގޮތުގެ މަތިން ޓްރައިބިއުނަލްގައި ދިވެހިރާއްޖޭގެ މަޞްލަޙަތުތައް އެންމެ ފުރިހަމައަށް ވާނީ ދިފާއުކޮށްފަ އެވެ."

ރާއްޖޭގެ އިގްތިސޯދީ ސަރަހައްދު ކަނޑައެޅުމުގައި ވެސް އިސްކޮށް އުޅުއްވި މުނައްވަރު އިތުރަށް ވިދާޅުވީ ސިޔާދަތާ ގުޅުންހުރި މިފަދަ މައްސަލަތަކަކީ "ފުޓުބޯޅައެއްހެން ކުޅޭކުޅޭ އެއްޗަކަށް" ހަދައިގެން ނުވާނެ ކަމަށެވެ. އަދި، އެ ވާހަކަތައް މަޖިލީހުގައި ވެސް ދެއްކެން ވާނެ ކަމަށާއި އެއީ އެހެން ސަރަހައްދެއްގެ މިލްކެއްތޯ ބަލަން ނުޖެހޭނެ ކަމަށެވެ.

އިންޓަނޭޝަނަލް ކޯޓް އޮފް ޖަސްޓިސް ނިންމާފައި ވަނީ ޗާގޯސް އިސްތިއުމާރު ކޮށްފައިވާ ކުރުން ނިމުމަކަށް ގެނެސް ވީ އެންމެ އަވަހަކަށް މޮރިޝަސްއާ އެތަން ހަވާލުކުރުމަށެވެ. އެ ނިންމުން ހަ މަސް ދުވަހުގެ ތެރޭގައި ތަންފީޒުކޮށް ޗާގޯސް މޮރިޝްސްއާ ހަވާލުކުރަން ވަނީ ފާސްކޮށްފަ އެވެ.

މިކަން ފާހަގަކުރައްވައި މުނައްވަރު ވިދާޅުވީ މިއީ ބައިންޑިން ނުވަތަ އަމަލު ކުރުން ލާޒިމް ރިސޮލިއުޝަން އެއް ނޫން ކަމަށާއި އެ ތަނުގައި މޮރިޝަސްގެ ފުރިހަމަ ސިޔާދަތު އޮތް ކަމަށް ދުނިޔޭގެ އެއްވެސް ތަނަކުން ނިންމާފައިނުވާ ކަމަށެވެ.

މޮރިޝަސްގެ ސިޔާދަތު ގަބޫލުކުރި ނިންމުމަށް ފާޑުވިދާޅުވަމުުން މުނައްވަރު އިތުރަށް ވިދާޅުވީ އެކަމުގައި ސުވާލު އުފެދޭ ގިނަ ކަންކަން އެބަހުރި ކަމަށެވެ.

"ބިރުގަނޭ އެ ނުފޫޒާ ދޭތެރޭގައި، ތިބޭފުޅުންނަށް އެނގިވަޑައިގަންނަވާނެ މޮރިޝަސް އަކީ ކޮބައިކަން، މޮރިޝަސްގެ މައްޗަށް ނުފޫޒު ހިންގަނީ ކޮން ގައުމަކުން ކަން، އެހެންވީމާ މޮރިޝަސް ކޮޅަށް ސިޔާދަތު ބަދަލުކުރަން ނުވަގުތެއްގައި ސިޓީއެއް ފޮނުވަން ޖެހުނީ ކީއްވެތޯ، އެ ވިދާޅުވާ ގައުމަކުން ދެންނެވީ ނޫންބާއޭ،" އޭނާ ސުވާލު އުފެއްދެވި އެވެ.

އެކަން އިތުރަށް ތަފްސީލު ކޮށްދެއްވަމުން އޭނާ ވިދާޅުވީ މޮރިޝަސްއަކީ އިންޑިއާއާ ވަރަށް ގާތްގުޅުން އޮންނަ ގައުމެއް ކަމަށާއި އެ ގައުމުގެ އާބާދީގެ ބޮޑުބަޔަކީ ވެސް އިންޑިއާ ނަސްލުގެ މީހުން ކަމަށެވެ.

"މޮރިޝަސްއާއި އިންޑިއާ އޮންނަ ގާތްގުޅުމުގެ ތެރެއިން މޮރިޝަސްއަށް އެތަން ލިބުމަކީ އިންޑިއާއިން ބުރަވާނެ ގޮތް،" އޭނާ ތަފްސީލު ކޮށްދެއްވި އެވެ.

އޭނާ ވިދާޅުވި ގޮތުގައި އިންޑިއާއިން އެ ގޮތް ބޭނުންވާ ދެވަނަ ސަބަބަކީ އިންޑިއާއަކީ މި ސަރަހައްދުގެ ބޮޑު ބާރަކަށް ވާއިރު، މޮރިޝަސްއަށް ފޯޅަވަހި ލިބުމުން މުޅި ސަރަހައްދުގެ ކޮންޓްރޯލް އިންޑިއާއަށް ލިބޭނެ އެވެ.

"މިހާރު އެ މީހުން ބަނޑަހަ ޖެހީ ހަނިމާދޫގަޔާއި އުތުރުތިލަފަޅުގަޔާއި އައްޑޫ އަތޮޅުގައި، ރާއްޖޭގެ އުތުރާއި ދެކުނާއި މެދުގައި، ޖަހާފައި އެ މީހުންނަށް ދެން ބޭނުންވަނީ އައްޑޫ އަތޮޅުގެ ދެކުނު، ދެކުނުގަ އޮންނާނީ ފޯޅަވަހި،" މުނައްވަރު ވިދާޅުވި އެވެ.

އެ ހާލަތުގައި އެ މީހުންގެ ހުއްދަ ނެތި، އިންޑިއާ ކަނޑުގެ އެއް ފަރާތުން އަނެއް ފަރާތަށް ނުދެވޭނެ ކަމަށް ވެސް އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ. އަދި، އެކަން އެގޮތަށް ކުރުމުން އިންޑިއާއަށް ސްޓްރެޓީޖިކް ގޮތުން ވެސް ގިނަ ފައިދާތަކެއް ވާނެ ކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ.

"އެހެންވީމާ އެ މީހުން އެގޮތަށް ބާރު އެޅުމަކީ ހަމަ ވަރަށް ގާތް ކަމެއް، އަޅުގަނޑުމެންނަށް ގަބޫލުކުރެވެނީ އެކަން އެގޮތަށް ހިނގި ކަމަށް،" އިންޑިއާއެކު މި ސަރުކާރުން އޮންނަ ގުޅުމަށް ވަރަށް ބޮޑަށް ފާޑުވިދާޅުވަމުން އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ.

މުނައްވަރު އިތުރަށް ވިދާޅުވި ގޮތުގައި އިންޑިއާއާއެކު ވެފައިވާ ބައެއް އެއްބަސްވުންތަކުގެ ސަބަބުން ރާއްޖޭގެ ސިޔާސަދަތަށް ވެސް އަސަރު ކުރާނެ އެވެ.