ގާނޫނުއަސާސީން ކަށަވަރުކޮށްދީފައިވާ ހިޔާލުފާޅު ކުރުމުގެ މިނިވަންކަމާއި މައުލޫމާތު ހޯދައި ލިބިގަތުމުގެ ހައްގު ނުގެއްލޭ ގޮތަށް އާއްމު ތަނެއްގައި މުސްލިމަކު ކާފަރެއްގެ ގޮތުގައި ސިފަކުރުން ފަދަ ނަފުރަތުގެ އަމަލު ހިންގުން ޖިނާއީ ކުށަކަށް ހަދަން ގާނޫނުލްއުގޫބާތުގައި ހިމަނަން ސަރުކާރުން ފަރާތުން ހުށަހަޅާފައިވާ ބިލު އިސްލާހު ކުރުމަށް ހިއުމަން ރައިޓްސް ކޮމިޝަން (އެޗްއާރުސީއެމް)އިން ލަފާދީފި އެވެ.

ސަރުކާރުގެ ފަރާތުން ތުޅާދޫ ދާއިރާގެ މެމްބަރު ހިސާން ހުސެއިން ހުށަހެޅުއްވި އިސްލާހުގައި ވަނީ ގާނޫނުލްއުގޫބާތަށް ނަފްރަތުގެ އަމަލު ހިންގުމުގެ ކުށުގެ މާއްދާއެއް އިތުރުކުރަން ހުށަހަޅައިފަ އެވެ.

އެ ބިލު މަޖިލީހުގެ ޖުޑީޝަރީ ކޮމިޓީން ދިރާސާ ކުރަމުންދާއިރު، އިސްލާމިކް މިނިސްޓްރީ އާއި ޕްރޮސެކިޔުޓާ ޖެނެރަލްގެ އޮފީހުގެ އިތުރުން ހިއުމަން ރައިޓްސް ކޮމިޝަނުގެ ހިޔާލު ދޭން އެ ކޮމިޓީން ވަނީ އެދިފަ އެވެ.

އެ ލަފާ ދިނުމަށްފަހު އެޗްއާރުސީއެމުން އިއްޔެ ނެރުނު ބަޔާނުގައި ބުނީ މަދަނީ އަދި ސިޔާސީ ހައްގުތަކާ ގުޅޭ ބައިނަލްއަގުވާމީ މުއާހަދާގައި ވަކި ގައުމެއް، ނަސްލެއް ނުވަތަ ވަކި ދީނެއްގެ ބަޔަކާ ދެކޮޅަށް ނަފްރަތު އުފެއްދުމާއި އެކަމަށް ބާރުއެޅުމުގެ ސަބަބުން ކުރިމަތިވާ އަނިޔާވެރިކަމާއި ތަފާތުކުރުންތައް ގާނޫނުން މަނާކުރެވޭނެ ކަމަށް ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކަމަށެވެ.

އެ މުއާހަދާތަކުގައި ބުނާ މިންގަނޑުތަކުގައި ނަފްރަތުގެ އަމަލެއް، ނަފްރަތުގެ ކުށަކަށް ހެދުމަށް ހަމަވާންޖެހޭ އުންސުރުތައް ފުރިހަމަވުމުގެ މުހިއްމުކަމަށް މަޖިލީހުގެ ކޮމިޓީއަށް ދިން ލަފާގައި ރިއާޔަތްކޮށްފައިވާނެ ކަމަށް އެޗްއާރުސީއެމުން ބުންޏެވެ.

އޭގެ އިތުރުން، ގާނޫނުއަސާސީން ކަށަވަރުކޮށްދޭ ހިޔާލުފާޅުކުރުމުގެ މިނިވަންކަމާއި ނޫސްވެރިކަމުގެ މިނިވަންކަން އަދި މައުލޫމާތު ލިބުމާއި ފެތުރުމުގެ މިނިވަންކަން އަދި އދ. ގެ މަދަނީ އަދި ސިޔާސީ ހައްގުތަކާ ގުޅޭ ބައިނަލްއަގުވާމީ މުއާހަދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ހިޔާލު ފާޅުކުރުމުގެ މިނިވަންކަމަށް ވެސް ހަވާލާދީފައިވާނެ ކަމަށް އެ ބަޔާނުގައި ބުންޏެވެ.

"އަދި ނަފުރަތުގެ އަމަލުތަކުގެ އިންތައް ކަނޑައެޅުމުގައި ނަފުރަތުގެ އަމަލުތައް މަނާކުރުމާ ގުޅޭ ގޮތުން އދ.އިން އެކުލަވާލާފައިވާ "ރަބާތު ޕްލޭން އޮފްއެކްޝަންގައި" ހަ ޕާޓު ތްރެޝްހޯލްޑް ޓެސްޓާ އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެ މަތިން ވަކި އަމަލަކީ ނަފްރަތުގެ ކުށެއްގެ ގޮތުގައި ކަނޑައެޅުމަށްޓަކައި އެ މިންގަނޑުތައް ބޭނުން ކުރުމަށް އެދިފައިވެ އެވެ.

"ބައިނަލްއަގުވާމީ ގުޑް ޕްރެކްޓިސްގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ އިރުޝާދުތަކާއި އެއްގޮތަށް ގާނޫނުއަސާސީގެ 27، 28 އަދި 29 ވަނަ މާއްދާގައި ކަށަވަރުކޮށްދޭ ހައްގުތަކާއި މިންގަނޑުތައް ނެގެހެއްޓޭނެ ގޮތުގެ މަތިން މި ބިލުގެ މާއްދާތައް އިސްލާހުކުރުމަށް ވެސް ކޮމިޝަނުން ވާނީ ހުށަހަޅައިފަ އެވެ،" އެޗްއާރުސީއެމްގެ ބަޔާނުގައިވެ އެވެ.

އެ ބިލު އިސްލާހުކުރަން އެޗްއާރުސީއެމުން ލަފާދިނީ ސީދާ ކޮން މާއްދާތަކަކަށް ކަމަށް ބުނެފައިނުވި ނަމަވެސް، އެންމެ ފަހުން ބޭއްވި ޖުޑީޝަރީ ކޮމިޓީގެ ބައްދަލުވުމުގައި އެ ކޮމިޓީގައި ހިމެނިވަޑައިގަންނަވާ ކެންދޫ ދާއިރާގެ މެމްބަރު އަލީ ހުސެއިން ވަނީ އެކަމަށް ކޮންމެ ވެސް ވަރަކަށް އިޝާރާތް ކުރައްވައިފަ އެވެ.

މިދިޔަ ބުދަ ދުވަހުގެ ރޭ ބޭއްވި ކޮމިޓީގެ ބައްދަލުވުމުގައި އަލީ ހުސެއިން ވިދާޅުވި ގޮތުގައި އެޗްއާރުސީއެމުން ދިން ލަފާގައި އެ ބިލުގެ 126 ވަނަ މާއްދާގައި ހުރި ހުރިހާ އަކުރެއް އުނިކުރަންޖެހޭ ކަމަށް ފާހަގަކޮށްފައިވާ ކަމަށެވެ.

އެހެންކަމުން މުޅި ބިލު ބިނާކޮށްފައިވާ މައިގަނޑު އަސާސް ގޯސްކަމަށް ފާހަގަކުރެވޭތީ، އެ ބިލު އަނބުރާ ފޮނުވާލަންޖެހޭ ކަމަށް ގަބޫލުކުރައްވާ ކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ.

ނަމަވެސް، ކޮމިޓީން އެރޭ ނިންމީ އެ ތިން މުއައްސަސާގެ އިތުރުން އާއްމު އެކި ފަރާތްތަކުން ލިބިފައިވާ ކޮމެންޓުތަކަށް ރިއާއަތްކޮށް އެ ބިލުގެ މަސައްކަތް ކުރިއަށް ގެންދިއުމަށެވެ.

މަޖިލީހުގެ މި ހިނގާ ދެވަނަ ދައުރުގެ އަންނަ މަހުގެ އަށަކަށް އިތުރުކޮށްފައިވާތީ، ކޮމިޓީން އެ ރޭ ނިންމީ އަންނަ މަހުގެ އެއް ވަނަ ދުވަހަށް ބިލުގެ މަސައްކަތް ނިންމައި ތަޅުމަށް ފޮނުވުމަށެވެ.

ބިލުން ގެންނަނީ ކޮން ބަދަލެއް؟

ސަރުކާރުގެ ފަރާތުން ހުށަހަޅާފައިވާ ބިލުގައި އާންމު ތަނެއްގައި ވަކި މީހަކީ އިސްލާމްދީނާ ހިލާފަށް ނޫނީ އިސްލާމްދީނާ ދެކޮޅު މީހެއް ކަމަށް ތުހުމަތު ކުރުމާއި، މީހެއްގެ އިސްލާމީ އަގީދާއާ ގުޅުވައި އެ މީހަކާމެދު ނަފްރަތު އުފެއްދުމުގެ އިތުރުން، މުސްލިމަކު ކާފަރެއްގެ ގޮތުގައި ސިފަކުރުމާއި އެކަމުގައި ބައިވެރިވުމަކީ ކުށެއްގެ ގޮތުގައި އެ އިސްލާހުގައި ވަނީ ކަނޑައަޅައިފަ އެވެ.

އެއީ ޖުނަހުގެ އެއް ވަނަ ދަރަޖައިގެ ކުށެއް ކަމަށް އެ އިސްލާހުގައި ބުނެފައިވާއިރު، ގާނޫނުލްއުގޫބާތުގެ ދަށުން އެ ދަރަޖައިގެ ކުށަށް ދެވޭނެ އެންމެ ބޮޑު އަދަބަކީ އެއް އަހަރުގެ ދުވަހުގެ ޖަލު ހުކުމެކެވެ.

އަދި އެފަދަ އަމަލެއް ހިންގުމާއެކު މީހަކާ ދެކޮޅަށް އަނިޔާވެރިވާން ގޮވާލުމާއި، ހިތްވަރު ދިނުމުގެ އިތުރުން ބައިވެރިވުމަކީ ވެސް ކުށެކެވެ.

މީގެ އިތުރުން، މީހެއްގެ ސިޔާސީ ފިކުރަށް ބަލައި، އެމީހަކަށް ޖިސްމާނީ އަނިޔާއެއް ދިނުމާއި ބައިވެރިވުމާއި އެފަދަ ކަމެއް ރޭވުން ވެސް ވަނީ ކުށަކަށް ހަދަން ހުށަހަޅާފަ އެވެ.

އެ ކުށުގެ އަދަބެއްގެ ގޮތުގައި ކަނޑައަޅާފައިވަނީ ޖިނާޔަތުގެ ހަތަރެއް އަދި ފަސް ވަނަ ދަރަޖައިގެ ކުށެއްގެ ގޮތުގަ އެވެ. އޭގެ މާނައަކީ އެފަދަ ކުށެއް ސާބިތުވާ މީހަކަށް ދެ އަހަރާއި ހަތަރު އަހަރާ ދެމެދުގެ ޖަލު ހުކުމެއް އަންނާނެ އެވެ.

މީގެ އިތުރުން، މީހެއްގެ ނަސްލަށާއި، އުފަންވީ ގައުމަށް ނުވަތަ ކުލަޔަށް ބަލައި، އެމީހަކަށް ޖިސްމާނީ އަނިޔާއެއް ދިނުމާއި، ބައިވެރިވުމާއި ރޭވުމަކީ ވެސް ކުށެއް ކަމަށް އެ އިސްލާހުގައި ބުނެފައިވެ އެވެ.

އެފަދަ އަމަލެއް ހިންގައިގެން މީހެއްގެ ފުރާނަ ގެއްލިއްޖެނަމަ، އެ މީހަކަށް މަރުގެ އަދަބު ނޫނީ އުމުރަށް ޖަލަށް ލުމުގެ އަދަބު އެ އިސްލާހުގައި ވަނީ ކަނޑައަޅައިފަ އެވެ.

އަދި، އޭގެ ތެރެއިން ކުށެއް ކުރީ މީހަކު ރަހީނުކޮށްގެން، ޖިންސީ އަނިޔާ ދީގެން ނޫނީ މަރާލާނެ ކަމުގެ އިންޒާރު ދީގެން ނަމަ، އަދަބެއްގެ ގޮތުގައި 15 އަހަރުގެ ޖަލު ހުކުމެއް އަންނާނެ އެވެ.

ނަފްރަތުގެ އަމަލު ހިންގުން ޖިނާއީ ކުށަކަށް ހަދަން ހުށަހަޅާފައިވަނީ، މަޖިލީހުގެ ރައީސް އަދި ކުރީގެ ރައީސް މުހައްމަދު ނަޝީދު އަވަހާރަކޮށްލަން ޓެރަރިސްޓު ހަމަލާ ދިނުމަކީ އެމަނިކުފާނާ މެދު ނަފްރަތު އުފައްދަން ކުރާ މަސައްކަތުގެ ނަތީޖާ ކަމަށް މަޖިލީހުގައި އެމްޑީޕީއަށް ނިސްބަތްވާ ބައެއް މެމްބަރުން ވިދާޅުވަމުންދާ ދަނޑިވަޅެއްގަ އެވެ.