ރާއްޖެ-ޗައިނާ ފްރީ ޓްރޭޑް އެގްރީމަންޓު (އެފްޓީއޭ) އަށް އިއްޔެ އަމަލުކުރަން ފަށާފައިވާއިރު, މި އެއްބަސްވުމުގެ ދަށުން ރާއްޖެއަށް ލިބޭ އެންމެ ބޮޑު ފައިދާއެއްގެ ގޮތުގައި ބުނަމުން އަންނަނީ މަހާއި މަހުގެ އުފެއްދުންތައް ބޭރުކުރަން ހުރި ފުރުސަތުތަކެވެ. ކުރީގެ ރައީސް އަބްދުالله ޔާމީންގެ ސަރުކާރުން އެފްޓީއޭގެ މަސައްކަތް ފެށީ ވެސް ރާއްޖޭގެ މަހުގެ އުފެއްދުންތަކަށް ޗައިނާއިން ނަގާ ޑިއުޓީ ކަނޑާލުން މައިގަނޑު އަމާޒަކަށް ހަދައިގެންނެވެ.

މި އެފްޓީއޭއަށް އަމަލުކުރަން ފެށުމުގެ ކުރިން ޗައިނާއިން ރާއްޖޭގެ މަހާއި މަހުގެ އުފެއްދުންތަކުން, ސީފުޑްގެ ބާވަތްތައް ހިމެނޭހެން, ޑިއުޓީ ނަގަމުން ދިޔައީ 5 ޕަސެންޓާއި 17.5 ޕަސެންޓާ ދޭތެރޭގަ އެވެ. އެފްޓީއޭއަށް އަމަލުކުރަން ފެށި ތާރީހުން ފެށިގެން 269 ބާވަތެއްގެ ޑިއުޓީ ސުން ޕަސެންޓަށް ތިރިވާނެ އެވެ. ދެ ގައުމުގެ ސަރުކާރުން އެއްބަސްވެފައިވަނީ ސީފުޑްގެ ގޮތުގައި ގިންތިކުރެވިފައިވާ ބާކީ 27 ބާވަތުން, އެއީ މިޔަރާއި މިޔަރުގެ އުފެއްދުންތައް ފިޔަވައި, ހުރިހާ ބާވަތަކުން ކުރިއަށް އޮތް ފަސް އަހަރުގެ ތެރޭގައި ޑިއުޓީ ކަނޑާލާށެވެ.

ޑިއުޓީ ސުން ޕަސެންޓަށް ތިރިކުރުމަކީ ވަރަށް ވެސް ބޮޑު ފައިދާއެކެވެ. މިހެން ނަމަވެސް ޗައިނާގެ ބިޔަ ކަނޑުމަހުގެ ބާޒާރަށް ވަދެގަނެ, ފައިހަމަކުރަން ރާއްޖޭގެ އެކްސްޕޯޓަރުންނަށް ގިނަ ހުރަސްތަކެއް އެބަހުއްޓެވެ.

ޗައިނާގެ މާކެޓު ޑޮމިނޭޓުކުރަނީ ސުން ޑިއުޓީ ނަގާ ގައުމުތަކުން

އިމްޕޯޓާއި އެކްސްޕޯޓުގެ ގޮތުން ބެއްޔަސް, ޗައިނާއަކީ ކަނޑުމަހުގެ ބާޒާރުގައި އަރަމުން އަންނަ ގައުމެކެވެ. އެކި ގައުމުތަކުގެ އިމްޕޯޓު އެކްސްޕޯޓު ތަފާސްހިސާބުތައް ހިމަނައިގެން ވާލްޑް ބޭންކުން ތައްޔާރުކޮށްފައިވާ, ވާލްޑް އިންޓަގްރޭޓަޑަޑް ޓްރޭޑް ސޮލިއުޝަންގައި ހުރި އަދަދުތަކުން ދައްކާ ގޮތުގައި ޗައިނާއިން އެންމެ ގިނައިން ބޭރުކުރަނީ ދަޅުގައި ބަންދުކުރި ކަނޑުމަހެވެ.

މިހާރު ޗައިނާއަކީ ދުނިޔޭގައި އެންމެ ގިނައިން ކަނޑުމަސް ބޭރުކުރާ ތައިލެންޑާއި އެކުއަޑޯ ނަގާފައި ތިންވަނައަށް އެންމެ ގިނައިން ކަނޑުމަހާއި ކަނޑުމަހުގެ އުފެއްދުންތައް ބޭރުކުރާ ގައުމެވެ. ޗައިނާއިން ބޭރުކުރާ ކަނޑުމަހުގެ ތެރޭގައި އެ ގައުމުގެ މަސް ދޯނިފަހަރުން ބާނާ މަހާއި އަވައްޓެރި ގައުމުތަކުން އެތެރެކުރުމަށް ފަހު އެ ގައުމުގައި ޕްރޮސެސްކުރާ ނޫނީ ވެލިއު އެޑު ކުރާ ކަނޑުމަސް ހިމެނެ އެވެ.

ޗައިނާއަށް ކަނޑުމަސް އެންމެ ގިނައިން ސަޕްލައިކޮށްދޭ ގައުމުތަކުގެ ލިސްޓުގެ ކުރީގައި މިއުޅެނީ ތައިލެންޑާއި ސައުތު ކޮރެއާ އާއި ފިލިޕީންސް އާއި ޔޫރަޕުގެ ސްޕެއިން އާއި އިޓަލީ ފަދަ ގައުމުތަކެވެ. މީގެ ތެރެއިން ތައިލެންޑާއި ފިލިޕީންސްއަކީ އާސިއާން-ޗައިނާ އެފްޓީއޭގެ ދަށުން ސުން ޕަސެންޓުގައި ފިނިކުރި ކަނޑުމަހާއި ގަނޑުކުރި ކަނޑުމަސް ބޭރުކުރެވޭ ގައުމުތަކެވެ. އަދި ސައުތު ކޮރެއާއަކީ ވެސް ޗައިނާއާއެކީ ގާއިމުކޮށްފައިވާ އެފްޓީއޭގެ ދަށުން މި ބާވަތްތަކާއި ޕްރޮސެސްކޮށްފައި ހުރި ކަނޑުމަހުގެ އުފެއްދުންތައް ވެސް ސުން ޕަސެންޓުގައި ބޭރުކުރާ ގައުމެކެވެ.

ޗައިނާގެ ގަދަ ފަހެއްގައި ނުހިމެނުނަސް ދުނިިޔޭގައި ދެވަނައަށް އެންމެ ގިނައިން ކަނޑުމަސް ބޭރުކުރާ ގައުމު ކަމުގައިވާ އިކުއަޑޯއިން ވެސް ވަނީ ޗައިނާއާއެކީ އެފްޓީއޭއެއް ގާއިމުކޮށްފަ އެވެ. ވޭތުވި އަހަރުގެ މެއިގައި މި އެއްބަސްވުމަށް އަމަލުކުރަން ފަށާފައިވާއިރު, އިކުއެޑޯއިން އަންނަނީ ކުރިން ގިނަ އަދަަދަކަށް މަސް ބޭރުކުރަމުން އައި ޔޫރަޕުގައި ޑިމާންޑު ދަށްވަމުން ދާތީ, ޗައިނާ ފަދަ ބާޒާރުތަކަށް މަސް ބޭރުކުރާ މިންވަރު އިތުރުކުރަން މަސައްކަތްކުރަމުންނެވެ.

ޗައިނާގައި ޑިމާންޑު ބޮޑީ ދަޅު މަހަށް

ސްޓްރެޓަޖިކް ކޮންސަލްޓިން އަދި މާކެޓު ރިސާޗު ފާމް, ބްލޫ ވީވް ކޮންސަލްޓިންއިން މި އަހަރުގެ އޮކްޓޫބަރުގައި ނެރެފައިވާ ދިރާސާ ރިޕޯޓެއްގައިވާ ގޮތުގައި ޗައިނާގެ ކަނޑުމަހުގެ ބާޒާރުގެ އަގަކީ 1.7 ބިލިއަން ޑޮލަރެވެ. ބްލޫ ވީވުން އަންދާޒާކުރަނީ ކުރިއަށް އޮތް ފަސް އަހަރުގެ ތެރޭގައި މި ބާޒާރު ދެ ބިލިއަން ޑޮލަރު ފަހަނައަޅައި ދާނެ ކަމަށެވެ.

މި ރިޕޯޓުގައި އަލިއަޅުވާލާފައިވާ ކަންކަމުގެ ތެރޭގައި ޗައިނާގެ އެތެރޭގެ ބާޒާރުގައި ކަނޑުމަސް ބޭނުންކުރާ ގޮތް ވެސް ހިމެނެ އެވެ. އޭގައި ބުނެފައި އޮތީ ޗައިނާ މީހުން އެންމެ ގިނައިން ބޭނުންކުރަނީ ދަޅުގައި ބަންދުކުރި ކަނޑުމަސް ކަމަށެވެ.

ޗައިނާގައި އެންމެ ގިނައިން ބޭނުންކުރަނީ ދަޅުގައި ބަންދުކުރި ކަނޑުމަސް ނަމަވެސް, ތާޒާ ކަނޑުމަހަށް އޮންނަ ޑިމާންޑު ވެސް އަންނަނީ އިތުރުވަމުންނެވެ. ތާޒާ ކަނޑުމަހުގެ ޑިމާންޑު އިތުރުވަމުން އަންނަ މައިގަނޑު ސަބަބަކީ ދުނިޔޭގައި އެންމެ ގިނައިން ކަނޑުމަސް ބޭނުންކުރާ ގައުމު, ޖަޕާނުގެ މަޝްހޫރު ކެއުންތައް ކަމުގައިވާ "ސޫޝީ" އާއި "ސަޝިމީ" ޗައިނާގައި މަގުބޫލުވަމުން އަންނާތީ އެވެ.

ކެއުމަށް ބޭނުންކުރުމުގެ އިތުރުން, ޗައިނާއިން އަންނަނީ ކަނޑުމަސް ބޭނުންކޮށްގެން ޖަނަވާރުތަކަށް, ހާއްސަކޮށް ބުޅަލަށް, ބޭނުންވާ ކާނާގެ ބާވަތްތައް އުފައްދާ މިންވަރު ވެސް އިތުރުކުރަމުންނެވެ. ކަނޑުމަސް ބޭނުންކޮށްގެން އުފައްދާ ބުޅަލުގެ ކާނާ ބާޒާރުގެ އަގު 4.5 ބިލިއަން ޑޮލަރާ ގާތްކުރާއިރު, އެ ގައުމުގެ ސަރުކާރުގެ ސީދާ އެހީއާއެކީ ޗައިނާގެ ވިޔަފާރިތަކުން އަންނަނީ މި ބާޒާރުގައި އެ ގައުމުގެ ހިއްސާ އިތުރުކުރަން ގިނަ މަސައްކަތްތަކެއް ކުރަމުންނެވެ.

ވެލިއު އެޑު ކުރުމާއި މާކެޓުކުރުން މެކުހަށް ޖަހަން ޖެހޭ

ކަސްޓަމްސްގެ ތަފާސްހިސާބުތަކުން ދައްކާ ގޮތުގައި މިދިޔަ އަހަރުގެ ނޮވެމްބަރުގެ ނިޔަލަށް ރާއްޖެއިން ބޭރުކުރި ކަނޑުމަހުގެެ ތެރެއިން އެއްވެސް މިންވަރެއް ޗައިނާއަށް އެކްސްޕޯޓުކޮށްފައި ނުވެ އެވެ. ސީފުޑްގެ ގޮތުގައި ގިންތިކުރެވޭ ބާވަތެއްގެ ތެރެއިން ޗައިނާއަށް ބޭރުކުރީ ހަމައެކަނި ސީ ކިޔުކަމްބާ އެވެ. އެވެސް އެންމެ 14 ކިލޯގެ އެވެ.

ކަންކަން މިހެން ހުރިއިރު, ޗައިނާގެ ބާޒާރަށް ދިވެހި ކަނޑުމަސް ބޭރުކުރަން ގިނަ މަސައްކަތްތަކެއް ކުރަން ޖެހެ އެވެ. ނަން ނުޖަހާ ގޮތަށް "އަދަދު" އާ ވާހަކަދެއްކި މަސް ބޭރުކުރާ ދިވެހި ކުންފުންޏެއްގެ އިސް މީހަކު ބުނީ ސަރުކާރުގެ ސީދާ ބައިވެރިވުމާއެކީ މެނުވީ އެކަން ކުރެވޭނެ ގޮތެއް ނޯންނާނެ ކަމަށެވެ.

"ޗައިނާއަކީ ދިވެހިން މަސް ބޭރުކުރާ ގައުމެއް ނޫން. މިހާރު މިކުރާ ގޮތަށް ގަނޑުކޮށްގެން ބޭރުކުރެވޭނެ ގައުމެއް ވެސް ނޫން. އެ ގައުމަށް ސަޕްލަޔިކުރަންޏާމުން އަހަރުމެންނަށް ބޭނުންވާނެ އިތުރު އެހީ. އެކަން ކުރަން, ހާއްސަކޮށް މާކެޓުކުރަން, ސަރުކާރުގެ އެހީ ބޭނުންވާނެ," އޭނާ ބުންޏެވެ.

އޭނާ ބުނި ގޮތުގައި ޓޫރިޒަމް ޕްރޮމޯޓުކުރާ ގޮތަށް މަސްވެރިކަން ޕްރޮމޯޓުކޮށްގެން ނޫނީ އާ ބާޒާރަކަށް ވަންނަން އުނދަގޫ ވާނެ އެވެ. އަދި މިކަން ކުރަން މި ސަރުކާރުން އުފައްދާފައިވާ މޯލްޑިވްސް ފިޝަރީޒް އެންޑް އޯޝަން ރިސޯސަސް މާކެޓިން އެންޑް ޕްރޮމޯޝަން ކުންފުނިން އަވަސް ވެގަންނަން ޖެހޭ ކަމަށް އޭނާ ބުންޏެވެ.

އޭގެ އިތުރުން, ވެލިއު އެޑު ކުރަން ވެސް ހާއްސަ ސަމާލުކަމެއް ދޭން ޖެހޭ ކަމަށް އޭނާ ބުންޏެވެ. އޭނާ ބުނި ގޮތުގައި ސަރުކާރުން އެންމެ އިސްކަމެއް ދީގެން ކުރަންވީ ކަމަކީ މިހާރު މަސް ބޭރުކުރާ މޮޑެލްއިން ދުރަށް ގޮސް, ވެލިއު އެޑު ކުރަން ނޫނީ ރާއްޖޭގައި ޕްރޮސެސްކުރެވޭނެ މަގުފަހިކޮށްދިނުމެވެ. އަދި ދައުލަތުގެ މަސް ކުންފުނި މިފްކޯގެ އިތުރުން, ޕްރައިވެޓު އިންވެސްޓަރުންނަށް ވެސް މިކަންކަން ފަހިކޮށްދޭން ޖެހޭ ކަމަށް އޭނާ ބުންޏެވެ.

އުނދަގޫތަކެއް ހުއްޓަސް, ފުރުސަތުތައް ގިނަ

ކިތަންމެ ގިނަ އުނދަގޫތަކެއް ހުއްޓަސް, ރާއްޖެ-ޗައިނާ އެފްޓީއޭއާއެކީ މި ހުޅުވިގެން ދިޔަ ފުރުސަތުތަކާ މެދު ދެބަސްވުމެއް ނެތެވެ. އެފްޓީއޭ ގާއިމުކުރެވުނީ ދުނިޔޭގެ ދެވަނައަށް އެންމެ ބޮޑު އިގުތިސޯދު, އަދި ދުނިޔޭގެ އެންމެ އާބާދީ ބޮޑު ގައުމާ އެވެ. އެ ގައުމުގެ ކަނޑުމަހުގެ ބާޒާރުން ޕަސެންޓެއް ލިބުނަސް އެއީ ރާއްޖެއަށް ލިބޭ ބޮޑު ކުރިއެރުމެއް އަދި ގިނަ ފައިދާތަކެއް އެކުލެވޭ ކަމެކެވެ.

ނަމަވެސް ލިބުނު ފުރުސަތުގެ ބޭނުން އޭގެ އެންމެ ފުރިހަމަ ގޮތުގައި ހިފެން އޮތީ ސަރުކާރުން މިކަމުގައި އިސް ދައުރެއް އަދާކޮށްގެން, އެކްސްޕޯޓަރުންނާއި ޗައިނާގެ ބާޒާރާ ގުޅުވައިދީގެންނެވެ. އެފްޓީއޭގެ ސަބަބުން ސަރުކާރުގެ އެންމެ ބޮޑު އެއް އަމާޒަކީ މިކަމަށް މަގުކޮށައިދިނުން ކަމަށް ސަރުކާރުން ބުނާއިރު, އެ އަމާޒަށް ވާސިލުވާން ކުރަން ހުރި މަސައްކަތްތައް ގިނަ އެވެ.

އަވަސް ވެގަންނަންވީ މިކަންކަން ކުރާށެވެ. މިފްކޯގެ ކާރުހާނާތައް އަވަހަށް ނިންމަން އެބަ ޖެހެ އެވެ. ޓޫރިޒަމް ވިޔަފާރިތައް ގޮވައިގެން ފެއާތަކަށް ދާ ގޮތަށް, މަސްވެރި ވިިޔަފާރިތައް ގޮވައިގެން ފެއާތަކަށް ދާން އެބަ ޖެހެ އެވެ. ގޮސްގެން ނޫނީ, މި ލިބުނު ފުރުސަތުގެ ބޭނުން ހިފޭނެ ހަމަ އެއް ގޮތެއް ވެސް ނެތެވެ.