ކުރީގެ ލިޔުމާ ގުޅޭ

އަނެއް ދުވަހަށް އިރު އެރުމުން އެއްކަލަ ލަކުޑި ގަނޑުގެ ތެރެއިން އަލީ ނިކުމެއްޖެއެވެ. ގަސްތަކީ މި ބިޔަ ރަށު ތެރޭގައި ހިނގާ ތަންތަން ހޯދާ ބެލުމެވެ. ރަށުގެ ގޮނޑުދޮށާ ފަޅުތެރޭގައި ބޮޑެތި ހޮހޮޅަ ވައްތަރުގެ ހޮރުތައް ހުރެއެވެ. ބޮޑެތި އާނުގަނޑު ވަރަށް ގިނައެވެ. ރުއްތައް ކުރުވެފައި ކޮޅުގަދައެވެ. ކާށި ބޮޑެވެ. ރަށުގައި ގިނައީ ޅަރުކެވެ. މިރަށަކީ މީހުން ދިރިއުޅެން ހިތްފަސޭހަވާ ފަދަ ގަސްރުއް ގިނަ ފަޅު މުއްސަނދި މަސްފެން ތިޔާގި ރަށެކެވެ. ފެހިކަން ގަދަ ގަސްކަރައެކެވެ. މި އެންމެހައި ކަންކަމުގެ މައްޗަށް ވިސްނާ ބެލުމަށްފަހު މި މާ ރަށަކީ "ހޯޅަވެހި" ކަމުގައި އަލީ ނިންމިއެވެ. ހޯޅަވައްސަކީ ޢަލީ ހޯދި ރަށެއްވިއްޔާއެވެ.

އިރުވައި ހަތަރު މަސް ދުވަހު ބޮޑު އަލީ ހޯޅަވެހީގައި އުޅުނީ ވަރަށް ރައްކާތެރިވެގެންނެވެ. ރޭގަނޑުގައި ރައްކާތެރިކަން ހޯދަނީ ލަކުޑިގަނޑުގެ ތެރެޔަށް އެރިގެންނެވެ. އަލީ ކައިބޮއެ އުޅެނީ ފަޅުން ހޯދާ މަހާ އެކު ރުކުން ކުރުނބަ އާއި ކާއްޓާ ގަބުޅި އަޅައިގެންނެވެ. ރަށުގެ ބޯ ވަލު ތެރެއިން ހޯދޭ މޭވާއަކީވެސް އަލީގެ ކާނާގެ މުހިންމު އެއް ބައެވެ. މިހާރު ފޯޅަވަހީގައިވެސް ބޮޑު އަލީ ރާއަރައެވެ. އަލީއަށް ކަމާލު ކުރެވޭ މިންވަރަށް ރާ ބާލައެވެ. ވަރަށް މަދުން ހަކުރުވެސް ކައްކައެވެ.

ހޯޅަވަހީގައި އަލީ އުޅުނު ދުވަސްވަރުގައި އެންމެ މުހިންމު ކަމެއްގެ ގޮތުން އަލީ ކުރާ ކަމަކީ ރަށް ހޯދާ ބެލުމެވެ. ރަށުގައި ހެދިފައި ހުރި ގަސްގަހާގެއްސަށް ނަޒަރު ހިންގުމެވެ. ރަށުން ފެންނަ މާމެލާމެލީގެ ބާވަތްތަކުގެ ވަސް ބެލުމާ މޭވާތަކުގެ ރަހަ ބެލުމެވެ. ރަށުގައިވާ ބޮޑެތި ހޮހޮޅަތަކުން ނިކުންނަ ބޮޑެތި ކަކުނީގެ ޠަބީޢަތް ދަސްކުރުމެވެ. މިގޮތުގައި އިރުގައިގެ ހަތަރު މަސް ދުވަސް ހިމިތީ ބޮޑު އަލީ ފޯޅަވަހީގައި ހޭދަކޮށްފިއެވެ.

އިރުވައި ހުސްވެ ހުޅަނގު ފެށިއްޖެއެވެ. ބޮޑު އަލީ ހުރީ ދަތުރަށް ތައްޔާރުވެގެންނެވެ. ގެންދަން ބޭނުންވާ ސާމާނު ލަކުޑިގަނޑަށް ލާ އެ ބަރާވެސް ކޮށްގެނެވެ. އައްސިދައިގެ ބާރު ކޮޅިގަނޑު ޖެހުނު އިރު އަލީ ހުރީ ލަކުޑިގަނޑުގައެވެ. ބާރުވަޔާއެކު އުފެދުނު ރާޅު ބާނިތަކުން ލަކުޑިގަނޑު ފުންވެ ހުޅަނގުން އިރަށް އޭގެ ދަތުރު ފެށިއްޖެއެވެ. 7 ރެއި 7 ދުވާ ކަނޑުމަތީގައި އޮޔާ ދެމެމުން އައިސް ހިމިތީ އެއްކަލަ ހުޅަނގުމަތީ ޒިޔާރަތްދޮށު ގޮނޑަށް އޭތި ލައްވެއްޖެއެވެ. އެއީ ރޭގަނޑެކެވެ.

އަލީ އަވަސްއަވަހަށް ލަކުޑިގަނޑުން ނިކުމެ ގެ އާއި ދިމާއަށް ހިނގައިގަތެވެ. އެއިރު ގޭގެ މީހުން ތިބީ ނިދާފައެވެ. ގޭ ދޮރު ކައިރިއަށް ހުއްޓިފައި އަލީ ބާރަށް ދެތިން ފަހަރަކު ގޮވާލުމުން އޭނާގެ އަނބި ކަނބާދީދީ އެތެރެއިން ޖަވާބު ދިނެވެ. " ބަލަ އަހުރެން ނޫނަސް ފިރިން މަރުވެފައި ތިބި އަންހެނުން މިރަށުގައި އެބަ ތިއްބެވެ، ތިޔައީ ކޮން ޖެއްސުމެއް ހެއްޔެވެ؟" މިހެން ބުނި އަޑު އަހާފައި އަލީ އިހުނަށްވުރެ ބާރަށް ގޮވައިލިއެވެ. "އޭ ދީދީއެވެ. މިއީ މަށޭ އަވަހަށް ދެންވެސް ނިކަން މި ދޮރު ހުޅުވަ ބަލާށޭ" މިފަހަރު ކަނބާދީދިއަށް ވެސް އެއީ ހަމަ އޭނާގެ ލޯބިވާ ފިރިމީހާކަން ގައިމުވެއްޖެ އެވެ. ދެން އަވަސް އަވަހަށް ތެދުވެގެން ގޮސް ދޮރު ހުޅުވައިފި އެވެ. ހުޅުވާލި ދޮރުގެ ކުރިމަތީގައި އެހުރީ ހަމަ އައްޔެވެ. ހިމިތީ ބޮޑު އައްޔެވެ. ކަނބާދީދި ވީ އުފަލުން ދުވެ ގޮސް އަލީގައިގައި ބައްދައިގަތެވެ. ގައިން ވަރުވެސް ދޫވެއްޖެއެވެ.

ދެން އަލީ އަވަސް އަވަހަށް ކަނބާދީދި ގޮވައިގެން ގޭތެރަށް ވަދެ، އެދީދީގެ މޫނަށް ކުޑައިކޮށް ފެން ބުރުއްސާ ހެދުމުން ހޭވެރިކަންވެއްޖެ އެވެ. ދެން ދެމީހުންމެ އެކެއް އަނެކެއްގެ ހާލުއަހުވާލާ އެކި ވާހަކަތައް ދެއްކުމަށްފަހު އަލީ މިކުރި ދަތުރުގެ ޚަބަރު އޭނާގެ އަންހެނުންނަށް ކިޔައިދިނެވެ. އޭނާ ހޯދި މާ ރަށާ އެރަށުން ފެނުނު ގަސްގަހާގެއްސާ މާމެލާމެއްޔާ ދޫނިސޫފާސޫފީގެ ޚަބަރުތައް ދިނެވެ. މިހާރު ގޭގެ އެންމެން ހޭލާ އުފާކުރަނީއެވެ. އަލީ ގެއްލިގެން ހިތާމަ ކުރި ހަނދާން ހުރި އެކަކުވެސް މިހާރު މިގޭގައި ނެތް ކަހަލަ އެވެ.

އާ ދުވަހަކަށް އިރުއެރީ ނިލަންދެ އަތޮޅު ހިމިތީ އެންމެތަކުންނަށް އައު ޚަބަރަކައިގެންނެވެ. މީސްތަކުން ޝައުގުވެރި ކުރުވާނޭ ވާހަކަތަކަކައިގެންނެވެ. ހިމިތީ ބޮޑު އަލީ ހޯޅަވައްސަށް ދިޔަގޮތާ ހޯޅަވަހިން އޭނާ ދުށް ކަންކަމުގެ ވާހަކައެވެ. ހިމިތީ ފައިއިނދޭފުރާވަރުގެ އެންމެންހެން ތިބީ ބޮޑުއަލީ ގޭދޮށަށް އެއްވެ އެވެ. އޭނާގެ މި އަޖާއިބު ކުރުވަނިވި ދަތުރުގެ ވާހަކަތައް އެހުމަށެވެ. އަލީ އެނާ ހޯދި ރަށުން ގެނައި ބައެއް މޭވާތައް ހިމިތީގެ އަހުލުވެރިންނަށް ބެއްސެވެ. އެރަށުން އޭނާ ގެނައި ހަކުރުވެސް މީސްމީހުން ދުލު ކުރީގައި ހާކާ އުޅުނެވެ.

ދުވަސްތައް ފާއިތުވަމުންދެ އެވެ. ބޮޑު އަލީ ހޯޅަވެހި ހޮވި ގޮތުގެ ވާހަކަ ނިލަންދެ އަތޮޅުގައި ފެތުރިއްޖެ އެވެ. އޮޑިއޮޑީގައްޔާއި ރަށްރަށު ހޮޅުއަށިތަކުގައި މީސްމީހުން މި ވާހަކަ ދައްކަން ފަށައިފި އެވެ. އަދި އެހެނިހެން އަތޮޅު އަތޮޅަށްވެސް މި ހަބަރު ފެތުރި އެންމެފަހުން ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރަސްގެފާނުންގެ ކަންފަތްޕުޅަށްވެސް މި ހަބަރު އަރައްޖެ އެވެ. އަދި އިސާހިތަކު ހިމިތީ ބޮޑު އަލީ ވީ އެންމެ އަވަހަކަށް ރަސްގެފާނުގެ ދަރުބާރަށް އައުމަށް އަންގާ ފަތްކޮޅު ފޮނުއްވައިފި އެވެ.

ޖެހިގެން އައި ދުވަހުގެ ފަތިހެވެ. ހިމިތީ ރައްޔިތުންގެ ބައްތެލި އޮތީ ބަންޑާރަ ދަތުރަށް ތައްޔާރުވެފަ އެވެ. އަލީ އައިސް ބައްތެއްޔަށް އެރުމާއެކު އެ ފުރައިފި އެވެ. މާ ރަނގަޅަކަށް އަދި ބާރަކަށް ވައެއް ނުޖެހެ އެވެ. ވައި މަޑުވެ ހިނދިފައޭ ބުންޏަސް އެންމެ ރަނގަޅެވެ. އަލީ ދަތުރު ކުރަމުން ދިޔަ ބައްތެލި ނިލަންދެ އަތޮޅު ބޭރުގައި އޮއްވާ އިރު އޮއްސިއްޖެ އެވެ. މާގިނައިރެއް ނުވެ ކަނޑުގެ ރާޅުބާނި ބޮޑުވެއްޖެ އެވެ. ކަނޑުމަތީގެ ސަކަރާތްގަނޑެއް ބައްތެއްޔަށް ޖެހިއްޖެ އެވެ. އިރުއިރުކޮޅާ ފާޑެއްގެ އަޑެއްވެސް އިވެ އެވެ. މޫދުން ރެނދަން ކަނޑާތަންވެސް ފެނެ އެވެ. އެހެންކަމުން ބައްތެލީގެ ފަޅުވެރީންވެސް ތިބީ ވަރަށް ބިރުންނެވެ.

ވަމުންދާ ގޮތާ މެދު އަލީ ހުރީ ފަރުވާވެގެންނެވެ. މިހާރު ބައްތެލި ކަނޑުމަތި އެޅީ އެވެ. މިކަމުން ސަލާމަތް ވެވޭނެ އޮތީ އެންމެ މަގެކެވެ. އެއީ ބަހުރަސް ތުނބުޅި ބައްތެޔާ ދުރުކޮށް އަމާން ކުރެވިގެންނެވެ. ބައްތެޔަށް މިވާ ގޮތާ މެދު ވިސްނުމުން އެނގެނީ ބައްތެލި ބަޔެއްފަހަރު ބީހޭ ކަހަލަ ގޮތެއްވާކަމެވެ. މިކަހަލަ ގޮތެއް މާކަނޑުގައި ވާނީ މަހެއްގެ އުނދަގުލެއް ޖެހިގެންކަމުގައިވެސް ލަފާކުރިއެވެ. މި ބިރުވެރިކަމުން ސަލާމަތްވުމަށްޓަކައި އަލީއަށް ކުރެވެން ހުރި ހުރިހާކަމެއް އޭނާ ކުރަން ފެއްޓިއެވެ. ބައްތެލީ ފަޅުވެރިން ގާތު ބުނެގެން ގޮއިފޮއި އެޅިއެވެ. އަލިފާން ލިބުމުން ކޮއްތުދަރު ބޮޑިން އުނދުން ކޮށި ރޯކޮށް ކުޑަ އަލިފާންކޮޅެއް ހަދަން ބުނެފި އެވެ. އެމީސް މީހުން އިސާހިތަކު އަލީ ބުން ގޮތް ހަދައިފި އެވެ.

ދެން ހިމިތީ ބޮޑު އަލީ އޭނާގެ ފޮށި ހުޅުވާލާ ކުމުންޒާނިކޮޅެއް ނަގާ ރަނގަޅަށް ދުން އަޅައިފި އެވެ. ގިބުލައަށް ކުރިމަތިލާ ކަނޑުމަތީގެ އަމާންކަމަށް އެދި ކިޔަވަން ފަށައިފި އެވެ. މިހާރު ބައްތެލީގެ މީހުންވެސް ކުޑައިކޮށް ބިރު ފިލައްޖެއެވެ. އަދި އަމާންވެއްޖެކަމަށްވެސް ހީވެއްޖެ އެވެ. އަލީ ކިޔެވެލި ނިންމާފައި ބައްތެލި ވަށައިގެން ދުން ބުރުވާލި އެވެ. ދިރުނބާކޮޅަށް ދިޔަ ދިޔުމުގައި އައްޔަށް ހީވީ ބައްތެލީގައި މަހެއް ޖެހިފައި ހުރި ހެނެވެ. ދުން ބުރުވާ ނިމިގެން އަލީ ފަނާގައި ވައު ޖެއްސެވެ. އަދި އައޫޛު ބިސްމި ކިޔައިފައި ފަނާ ނަގާ ހޫރާލި އެވެ. އިރުކޮޅަކުން ވަލުގައި ހިފާ ވާން ކޮށްލުމުން ތަނެއްގައި އަޅައިފައި ހުރިކަން އަލީއަށް ކަށަވަރުވި އެވެ. ދެން ވައުގަނޑު ކަނިކުރައްޖާ އޮޅާލާ ވަލުގައި ހިފަހައްޓައިގެން އިނދެ ކިޔަވާލި އެވެ. މިހާރު ބައްތެލީގެ ބައެއް މީހުން ނިދައިފި އެވެ. ބައްތެއްޔަށް މާބޮޑު ލޮޅުމެއް ނާރަ އެވެ. ބައެއް ފަހަރު މާބާރަށް ދުވާހެން ހީވެ އެވެ. އެއީ ކަނޑުމަތި އެޅުން އެއްކޮށް ފިލައިގެން ނުދާތީކަން ބައްތެލީ މީހުން ދަނެއެވެ.

އިހު ޒަމާނުގައި ދިވެހި ދަތުރުފަތުރު ކުރުމަށް ބޭނުންކުރި އޮޑިއެއް. -- ފޮޓޯ: އިސްމާއީލް އަބްދުﷲ

ފަތިސްވެ އަލިވެއްޖެއެވެ. ބައްތެލީގެ މިސްރާބު މިހާރު ބަދަލުވާން ފަށައިފިއެވެ. އަލީ ބައްތެލީގެ ދިރުނބާކޮޅުގައި އިނދެފައި ބައްތެލީގެ ކަންކަށި ދަށަށް ކަނޑު ލޮނުގަނޑަށް ބަލާލިއިރު ބައްތެލި މިއޮތީ ބޮޑު މަހެއް ކައިރީ އެވެ. މިހާރު މަހުގެ ހަށިގަނޑު ރީއްޗަށް އެނގެއެވެ. އެކަމަކު ބައްތެލި އޮތީ މަހުގެ މެދަށްވުރެ ކުރީގައެވެ. މިކަމާ އަލީވެސް ވަރަށް ބިރުގަތެވެ. ދެން ހަދާނެ ގޮތް ހުސްވިއެވެ. ރަނގަޅަށް ބަލާލިއިރު މާލެއަތޮޅު ޅޮއްސާ ދިމާއިން ފުއްޓަރާ ވަރަށް ގާތްވެއްޖެއެވެ. ފަޅު ކައިރިވުމުން ފަރު ހުރިގޮތަށް މަސް އެނބުރުނީއެވެ. މަސް އެނބުރުނު ގޮތަށް ބައްތެލިވެސް އެނބުރުނީ އެވެ. އަލީ ހަޅޭއްލަވައިގަތެވެ. އަވަސް އަވަހަށް ފަލިތައް ބާލާ ހުރިހާ މީހުން ޖެހެން ހުރި ހުރިހާ ފައްޔެއްގައި ހިފުމަށް އަލީ ގޮވައިގަތެވެ. އަދި ހުންގާނު ސަމާލުކުރުމަށްވެސް އަލީ އެންގިއެވެ. އެހެނަސް ވެގެން އުޅޭ ގޮތެއް ބައްތެލީ މީހުން ގާތުގައި އަލީ ނުބުނެއެވެ.

ދިރުނބާކޮޅު ވައު ކަނި ކުރެދިން އަލީ ނައްޓައިފިއެވެ. ފަޅާ ދިމާއަށް އިރުއުތުރުން ބައްތެލި އަނބުރާން އަލީ އެންގިއެވެ. އެހެންވެ އެކުއްޖަކަށް ފަލި ޖެހުނު އެންމެ ބާރަކަށް ފަލި ޖަހާން އަލީ ބުންޏެވެ. ދިރުނބާކޮޅު ފަނާގައި ޖަހާފައިވާ މޮހެ ދޫކޮށްލިއެވެ. ބައްތެލި ކުއްލިއަކަށް އެނބުރިގަތް އިރު ބައްތެލި ފެން ނުކެއި ހަމަ ކިރިޔާއެވެ. މަހުގެ ކައިރިން އުފައްދާފައިވާ ބާނި ރާޅުޖެހުނީއެވެ. މިހާރު ބައްތެލި ހުރީ މާލެ އަތޮޅު ދެކުނު ބޭރު ފުއްޓަރުން ހެއިފަށުން ބީހޭ ހިސާބަށް އަރާފައެވެ. މިރޭގައި ބައްތެއްޔަށް ދިމާވި ކަނޑުމަތި އެޅުމުގެ ހާދިސާއިން ސަލާމަތްވީއެވެ. ހަމައެހެންމެ ދިގު ދަތުރެއް ކުރުވެސްވީއެވެ. ވައި ނުޖެހޭ އިރަކު އެއްރެއިން މާލެ އަތޮޅަށް އާދެވުނީއެވެ. މިހާރު އިރުއަރަނީއެވެ. އެހެންނާ މިކަހަލަ ދުވަސްވަރެއްގައި ބަނޑު އޮޑީގައި ހިމިތީން މާލެ އާދެވޭނީ ހަފުތާއަކުންނެވެ.

އިރުއަރާ އަލިވެއްޖެއެވެ. ހުޅަނގު ފަރާތުން މަޑުމަޑު ވައިރޯޅިއެއްވެސް ވާން ފަށައިފިއެވެ. ރިޔާބައި ކުޑަކޮށް ފެއިވެ ބައްތެލި މަޑުމަޑުން ދުވަން ފަށައިފި އެވެ. ހެނދުނަށް އަވިއަރާ ބާރުވިއިރު ރަނގަޅަށް ރޯޅި ޖެހެން ފަށައިފިއެވެ. ޖެހެމުން ދިޔަ ނަލަ ވައިގައި ރިޔާބައި ވަރުކޮށް ވައި އަޅުވާ ބައްތެލި ދުއްވަމުން މާލެ އާ ކައިރިވަމުން ދެއެވެ. މާލޭގެ ގަސްކަރަ ފެނެއެވެ. ގަނޑުވަރުގައި ނަގާފައި ހުންނަ ރަސްގެފާނުގެ ދިދަކޮޅު، ގަސްކަރަ މަތިން ވިހުރެމުންދާ ތަންވެސް ފެނެއެވެ. ރަށުގެ މާމެލާމެލީގެ މީރުވަސް މިހާރު ދުވައެވެ. ހަރު ދުވެލީގައި ބައްތެލި ދުވެފައި އައިސް މާލޭގެ ކަނޑިންމައިން ވަދެއްޖެއެވެ. އޭރު މެންދުރު ވަނީއެވެ. (ނުނިމޭ)

ފުރަތަމަ ބައި