މީގެ 500 އެއްހާ އަހަރު ކުރިން ކުރަހާފައިވާ މޮނަލީސާއަކީ ދުނިޔޭގައި އެންމެ މަޝްހޫރު ކުރެހުން ކަމާމެދު ޖަދަލު ކުރެވޭކަށް ނެތެވެ. މިއީ "ރެނެސަންސް" ޒަމާނުގެ އެންމެ ފާހަގަކޮށްލެވޭ އެއް ޝަހުސިއްޔަތު ލިއޮނާޑޯ ޑަ ވިންޗީގެ "މާސްޓަޕީސް" އެއް ކަމަށް ގިނަ ބަޔަކު ދެކެ އެވެ. އިހުގެ އަދި އަދުގެ ފަންނާއި ސަގާފަތުގެ މާހިރުންގެ ތައުރީފުގެ ބަސްތައް އޮހެމުންދާ ކުރެހުމެކެވެ. މޮނަލީސާގެ މަޝްހޫރުކަން ވަނީ ދާރުލްއާސާރުތަކުގެގެ ހޯލްތައް ހުރަސްކޮށް ދުނިޔޭގެ އެކި ކަންކޮޅުތަކަށް ފޯރާފައިވެ އެވެ. އެކަމަކު ފަންނުވެރިކަމުގެ ވިދުމާއި ޝައުގުވެރިކަމުގެ ދިގުދެމިގެންދާ ރަމްޒަކަށް މި ކުރެހުން ވަނީ ކީއްވެ ހެއްޔެވެ؟ މި ލިޔުމުގައި މި ބަލައިލަނީ މޮނަލީސާގެ މަޝްހޫރުކަމުގެ ފަހަތުގައިވާ އެތައް ސަބަބުތަކަކަށެވެ. ކުރެހުމެގެ އަސްލާއިމެދު އެނގެން ހުރި މައުލޫމާތުން ފެށިގެން، ކުރެހުމުގައިވާ އަންހެނާގެ ހަގީގަތާއި އޭނާގާ އަޖައިބުކުރުނަވި ހިނިތުންވުމާ، ކުރެހުމަށް އެކި ޒަމާނުގައި ވެފައިވާ ގޮތްތަކާ ހަމައަށެވެ.

މޮނަލީސާ މަޝްހޫރުވީ ސަބަބު ދެނެގަތުމަށްޓަކައި، މި ކުރެހުން އުފެދުމުގެ ވަށައިގެންވާ ތާރީހީ ކަންކަމަށް ފުންކޮށް ބަލައިލުމަކީ ކޮންމެހެން ކުރަންޖެހޭ ކަމެކެވެ. މި ކުރެހުމަކީ ޔޫރަޕްގައި ސަގާފީ އަދި ފަންނީ ގޮތުން ގިނަ ބަދަލުތަކެއް ގެނުވި ރެނެސަންސްގެ ދުވަސްވަރު (14 ވަނަ ގަރުނުން 17 ވަނަ ގަރުނަށް) ކުރަހާފައިވާ ކުރެހުމެކެވެ.

ލިއޮނާޑޯ ޑަ ވިންޗީ މޮނަލީސާ ކުރަހާފައިވަނީ 1503 އާއި 1506 އާ ދެމެދު، އިޓަލީގެ ރެނެސަންސްގެ ރަން ދުވަސްވަރުގަ އެވެ. އެ ޒަމާނަކީ ގަދީމީ ޔޫނާނާއި ރޯމްގެ ފަންނުތަކާއި، ސައިންސްތަކާއި، ތާރީހީ އިލްމަށް ޝައުގުވެރިކަން އަލުން އުފެދުނު ޒަމާނެކެވެ. މި ފިކުރީ އަދި ފަންނުވެރިކަމުގެ ހޭލުންތެރިކަމުގެ އެންމެ ކުރީގައި ލިއޮނާޑޯ ހުރިއިރު، އޭނާގެ ހިދުމަތްތައް ކުރެހުމުގެ އިތުރުން އިންޖިނިއަރިން، އެނަޓޮމީ، އަދި ބޮޓާނީ ފަދަ ދާއިރާތަކަށް ވެސް ފޯރި އެވެ.

ތާރީހު ދިރާސާކުރާ ގިނަ ފަރާތްތަކެއް ގަބޫލުކުރާ ގޮތުގައި މޮނަލީސާ ކުރަހަން ފައިސާ ދިނީ ފްލޮރެންސްގެ މުއްސަނދި ވިޔަފާރިވެރިއެއް ކަމަށްވާ ފްރާންސެސްކޯ ޑެލް ޖިއޮކޮންޑޯ އެވެ. އަދި ކުރެހުމުން ފެންނަ އަންހެނާއަކީ އޭނާގެ އަންހެނުން ލީސާ ގެރާޑިނީ ކަމަށެވެ. ނަމަވެސް މިކަން މިހާތަނަށް ކަށަވަރުކުރެވިފައެއް ނެތެވެ. މި އަންހެން މީހާގެ އަސްލު ނޭނގުމަކީ ވެސް ފަހުގެ ތާރީހުތަކުގައި ކުރެހުމުގެ މަޝްހޫރުކަމަށް އިތުރަށް ބާރު ދިން ކަމެކެވެ.

ލިއޮނާޑޯ ޑަ ވިންޗީގެ އާ އުކުޅުތަކާއި، "ސްފޫމަޓޯ" (ކުލަތައް އެއްކޮށްގެން ހިޔަންޏާއި ބައްޓަން ހާމަކުރުން) ބޭނުންކުރުމާއި، ތަފްސީލަށް ފަރުވާތެރިކަމާއެކު ސަމާލުކަން ދިނުމުން އޭނާއަކީ އެޒަމާނުގައި ވެސް ހާއްސަ މީހަކަށްވި އެވެ. ލިއޮނާޑޯގެ ނޯޓްފޮތްތަކުގައި ސައިންޓިފިކް ހޯދުންތަކާއި ފަންނުވެރި ކުރެހުންތަކުގެ މުއްސަނދިކަން ހިމެނެ އެވެ. މޮނަލީސާ އަކީ އޭނާގެ ފާހަގަކޮށްލެވޭ ހުނަރާއި ފިކުރީ ޝައުގުވެރިކަމުގެ އެއް ހެއްކެވެ.

ކުލަތައް އެއްކޮށްފައިވާ ގޮތުން މޮނަ ލީސާގެ މޫނުގެ ބައްޓަން ހާމަވޭ

އިޓަލީގެ ރެނެސަންސްގެ ތާރީހީ ދުވަސްވަރު ލިއޮނާޑޯގެ ދައުރު ދެނެގަތުމަކީ މޮނަލީސާގެ މަޝްހޫރުކަން ދެނެގަތުމަށް މަގެއް ދައްކައިދޭ ކަމެކެވެ. އެއީ އުފެއްދުންތެރިކަމާއި، ސައިންޓިފިކް އުފެއްދުމާއި، ފަންނުވެރިކަމުގެ ތަޖުރިބާތައް ކުރިއަރަމުން އައި ދުވަސްވަރެކެވެ. މޮނަލީސާ ވެގެންދިޔައީ މި ބަދަލު އަންނަމުން ދިޔަ ދުވަސްވަރުގެ ވަރުގަދަ ރަމްޒަކަށެވެ.

ނަމަވެސް މޮނަލީސާގެ މަޝްހޫރުކަމަކީ ހަމައެކަނި އޭގެ ތާރީހީ ރަމްޒުގެ ނަތީޖާއެއް ނޫނެވެ. ލިއޮނާޑޯ ޑަ ވިންޗީ ދައްކާފައިވާ ތަފާތު ފަންނީ ހުނަރުވެރިކަން ވެސް މޮނަލީސާއާ ވަނީ ގުޅިފަ އެވެ.

ލިއޮނާޑޯ ޑަ ވިންޗީ އަކީ ހަގީގީ އުފެއްދުންތެރި އެކެވެ. މޮނަލީސާގައި އޭނާގެ ފަންނުވެރި އުކުޅުތައް ދައްކުވައިދެއެވެ. މި ކުރެހުމުގެ އެންމެ ފާހަގަކޮށްލެވޭ އެއް ކަމަކީ ކުލަތައް ނާޒުކު ގޮތެއްގައި އެއްކޮށްލުމުގެ އުކުޅެއް ކަމަށްވާ "ސްފޫމަޓޯ" ބޭނުން ކުރުމެވެ. މިއީ އަލިކަމާއި ހިޔަންޏާ ދެމެދު މަޑު ފޭދުމެއް އުފެދި، ކުރެހުމުގެ މައިގަނޑު ނުވަތަ "ސަބްޖެކްޓް" އަށް ހަގީގީ ތްރީޑިމެންޝަން ސިފައެއް ލިބިގެންދާ ކަމެކެވެ. ސްފޫމަޓޯއިން މޮނަލީސާގެ ހިނިތުންވުމާއި ނަޒަރަށް ފުންކަމާއި އަސްލުކަމާއި ސިއްރުވެރިކަމުގެ އިހުސާސް އިތުރުކޮށްދެއެވެ.

މީގެ އިތުރުން މޮނަލީސާ އިންނަ ގޮތް ނުވަތަ "ޕޯސް" އަކީ ވެސް އޭރުގެ ކުރެހުންތެރިން އާންމުކޮށް ބޭނުންކުރަމުން އައި ޕޯސްތަކާއި ތަފާތު ޕޯސް އެކެވެ. މީހާގެ މުޅި ހަށިގަނޑު ސީދާ ކުރެހުން ތެރިޔާ އާއި ދިމާލަށް ބެހެއްޓުމުގެ ބަދަލުގައި މޮނަލީސާގައި ވާ އަންހެން މީހާ ބެހެއްޓީ ކުޑަކޮށް ފަރާތަކަށް އެނބުރިގެންވާ ގޮތަކަށެވެ. މި ޕޯސް އަށް "ތްރީ ކުއާޓާ ޕޯސް" ގެ ނަން ދެވި މިއީ އަދިވެސް ކުރެހުންތެރިންގެ އިތުރުން ފޮޓޯގްރަފަރުން މީހުންގެ ރީތިކަން އިތުރަށް ދެއްކުމަށް ބޭނުންކުރާ ޕޯސްއެކެވެ.

ގާތުން ބަލާއިރު މޮނަލީސާގައި ހުރި ތަފްސީލުގެ ގަބޫލުނުކުރެވޭފަދަ ފެންވަރު ބެލުންތެރިޔާއަށް ފާހަގަ ކުރެވޭނެ އެވެ. ލިއޮނާޑޯ ކުރެހުމަށް ފަރުވާތެރިކަމާއެކު ބެލިކަން ކުރެހުމުގައިވާ ކޮންމެ ރޮނގަކުން ވެސް އެނގެ އެވެ. ހަންގަނޑުގައި ހުންނަ އަލިކަމާއި ހިޔަނި ފޭދިގެންދާ ގޮތާއި، އިސްތަށިގަނޑާއި ހެދުމުގެ ޓެކްސްޗާއާއި، ފަހަތުގައިވާ މަންޒަރުގެ ކުރެހުމުން ވެސް ދައްކުވައިދެނީ އޭނާ ކުދި ކުދި ކަންކަމަށް ދީފައިވާ ފަރުވާތެރިކަމެވެ.

މޮނަލީސާގެ ފަންނުވެރިކަމުގެ ހުނަރުން އޭގެ މަޝްހޫރުކަމަށް ބާރުފޯރުވާއިރު، ޝައުގުވެރިކަމުގެ ފަށަލައެއް އިތުރުކޮށްދެނީ އެ ކުރެހުމުގަވާ ހިނިތުންވުމެވެ. މޮނަލީސާގެ ހިނިތުންވުމަކީ ގުނާ ނުލެވޭ ވަރުގެ މާނަތަކާއި ބަހުސްތަކުގެ މައުލޫއެކެވެ. ހިނިތުންވެލަނީތޯ ނުވަތަ ވަކި ދިމާތަކުން ބަލާ އިރު ހިނުތުންވުން ނުފެންނަނީ ކީއްވެތޯ މީހުން ސުވާލުކުރެވެ އެވެ. މި ހައިރާންކަމުގެ ސަބަބުން ފަންނަށް ލޯބިކުރާ މީހުންނާއި އިލްމުވެރިންގެ ޝައުގުވެރިކަން އުފެދި، މިއީ ކުރެހުމުގެ މަޝްހޫރުކަމުގެ މުހިންމު ބަޔަކަށް ވަނީ ވެފަ އެވެ.

މޮނަލީސާގެ ހިނިތުންވުން

ނަމަވެސް މޮނަލީސާ މަޝްހޫރުކަމުގެ ދަތުރަށް ހީވެސް ނުކުރާފަދަ ބަދަލެއް އައީ 1911 ވަނަ އަހަރު އެވެ. އެއީ އާރު ފްރާންސްގެ ލޫވަ މިއުޒިއަމް އިން އެކުރެހުން ވަގަށް ނެގުމުންނެވެ. މި ވައްކަމުގެ ސަބަބުން ދުނިޔެ ސިއްސައިގެން ދިޔުމުގެ އިތުރުން ކުރެހުމަށް މީހުންގެ ޝައުގުވެރިކަން އިތުރުވި އެވެ. ވަގަށް ނެގުމަށް ފަހު ކުރެހުން ވަނީ ދެ އަހަރަށް ވުރެ ގިނަ ދުވަހަށް ގެއްލިފަ އެވެ.

ކުރެހުން ވަގަށް ނެގީ އެ ލޫވާގައި މަސައްކަތް ކުރި އިޓަލީ މީހެކެވެ. އެކަން އެނގުނީ އާޓްސް ޑީލާއަކަށް އޭނާ ކުރެހުން ވިއްކައިލުމަށް މަސައްކަތްކުރުމުންނެވެ. ވަގަށް ނެގުމަށް ފަހު އޭނާ އޭތި ރައްކާކޮށްފައިވަނީ ކާރެއްގެ ޑިކީގަ އެވެ. ކުރެހުން އަލުން ލިބުމުން ލޫވާގައި ސަލާމަތީ ފިޔަވަޅުތައް ވަނީ އިތުރުކޮށްފަ އެވެ.

މޮނަލީސާގެ އަސަރު ކުރެހުމުގެ ދުނިޔޭގެ ދާއިރާއިން މާ ދުރަށް ފޯރަ އެވެ. އެއީ ސަގާފަތާއި، އަދަބިއްޔާތާއި، ފިލްމުގައި ފޮހެވިގެން ނުދާނެ ފަދަ ނިޝާނެކެވެ. ފަންނާނުންނާއި ލިޔުންތެރިންނާއި ފިލްމު އުފައްދާ ފަރާތްތަކުން ވަނީ މި ކުރެހުމުން އިންސްޕިރޭޝަން ހޯދައި، ފުޅާ ދާއިރާއެއްގައި ޖަޒުބާތުތައް ފޯރުކޮށްދިނުމަށް ބޭނުންކޮށްފަ އެވެ. ޑޭން ބްރައުންގެ "ޑަ ޑަވިންޗީ ކޯޑް" އިން ފެށިގެން އެނިމޭޓެޑް ފިލްމުތަކުން ފެނިގެން ދާއިރު، މޮނަލީސާ އަކީ ޒަމާނީ ސަގާފަތުގައި ފަންނުވެރިކަމުގެ ޝައުގުވެރިކަމުގެ ރަމްޒެއްގެ ގޮތުގައި ދެމިއޮވެ އެވެ.

ކުރެހުމުގެ ތާރީހުގެ ފުޅާ ދާއިރާގެ ތެރޭގައި މޮނަލީސާ އަކީ މުހިންމު ލަގަބެއް ލިބިފައިވާ ކުރެހުމެކެވެ. އެއީ އިޓަލީގެ ރެނެސަންސްގެ ޖާދޫއާއި، ގުދުރަތާއި، އިންސާނީ ސިފަތަކުގެ އިތުރުން ސައިންޓިފިކް ކަންކަމަށް ބާރުއެޅުން އެކުލެވިގެންވާ އެއްޗެކެވެ. ލިއޮނާޑޯގެ މަސައްކަތްތަކުގެ ސަބަބުން އޭގެ ފަހުން އައި އެތައް ގިނަ ގުނަ ފަންނާނުންނަށް ނުފޫޒު ފޯރާފައިވެ އެވެ. މޮނަލީސާގެ ދިގުދެމިގެންދާ މުހިންމުކަން ފެނިގެންދަނީ ރެނެސަންސް އާއި އޭގެ ފަހުން އައި ފަންނުވެރިކަމުގެ ހަރަކާތްތަކާ ދެމެދު ފާލަމެއްގެ ގޮތުގައި މޮނަލީސާ ދައުރު އަދާކުރުމުންނެވެ. ކޮންމެ އަހަރަކު ވެސް ޕެރިހުގެ ލޫވާ ދާރުލްއާސާރަށް އެތައް މިލިއަން ފަތުރުވެރިން އެއްވާއިރު، އޭގެ ތެރެއިން ބޮޑު ބައެއް އަންނަނީ މޮނަލީސާ ބަލާލަންށެވެ.

މޮނަލީސާ ބަލާލުމަށް އެއްވެފައިވާ މީހުން

މޮނަލީސާގެ މަޝްހޫރުކަން އިތުރަށް ފުޅާވަނީ މިކުރެހުމުގެ ކޮޕީ ކުރެހުންތަކުގެ ސަބަބުންނެވެ. މި ކުރެހުމުގެ ގުނާ ނުލެވޭ ގިނަ ކޮޕީތައް ދުނިޔޭގެ އެކި ކަންކޮޅުތަކުގައި ހުރި އާޓް ކަލެކްޝަންތަކުން ފެންނާނެ އެވެ. މި ކޮޕީތަކުން ބުނެދެނީ މި ކުރެހުމަށްވާ ޝައުގުވެރިކަމާއި ދުނިޔޭގެ ސަގާފީ ރަމްޒެއްގެ ގޮތުގައި ލިބިފައިވާ ދަރަޖައަށެވެ. ޕޯސްޓަރެއްގެ ސިފައިގައި ވިޔަސް، ޕޯސްޓްކާޑުގެ ގޮތުގައި ވިޔަސް، އަދި އެނޫންކޮންމެ ގޮތަކުން ވިޔަސް، މޮނަލީސާ އަކީ އާންމު ދިރިއުޅުމުގައި ތަކުރާރުކޮށް ފެންނަ އެއްޗެކެވެ.

ނިންމާލަމުން ދަންނަވާނަމަ، މޮނަލީސާގެ މަޝްހޫރުކަން ނިސްބަތްކުރެވޭނީ ރެނެސަންސްގެ ތެރޭގައި އޮތް ތާރީހީ ކަންކަމާއި، ލިއޮނާޑޯ ޑަ ވިންޗީގެ ފަންނުވެރިކަމުގެ ހުނަރާއި އައު އުކުޅުތަކާއި، ކުރެހުން ވަގަށް ނެގުމާއި، އޭގެ ސަގާފީ އަސަރަށެވެ. މި ކުރެހުމަކީ ވަގުތާއި ތަނާއި ފަހަނައަޅައި ގޮސް، ފަންނުގެ ވަގުތު ފާއިތު ނުވާ ޝައުގުވެރިކަމުގެ ޖާދޫ އެކުލެވިގެންވާ ކުރެހުމެކެވެ. އޭގެ މަޝްހޫރުކަން ދިގުދެމިގެންދާއިރު، ފަންނާއި ސަގާފަތަށް ކުރާ އަސަރު އަދިވެސް ވަޒަން ނުކުރެވެއެވެ. މޮނަލީސާ އަކީ، ހުރިހާ މާނައެއްގައި ވެސް، އިންސާނީ އުފެއްދުންތެރިކަމާއި ފަންނުވެރިކަމުގެ ކާމިޔާބީގެ ހަގީގީ މާސްޓަޕީސް އެކެވެ.

ލިއޮނާޑޯ ޑަ ވިންޗީ