ގަޑި ނުވަތަ ވަގުތު ބެލުމަށް ބޭނުންކުރާ އާލާތްތައް ފަދައިން، އެތައް ޒަމާނެއް ވަންދެން އިންސާނުންގެ ދިރިއުޅުމުގެ ބަޔަކަށް ވެފައިވަނީ މަދު އުފެއްދުންތަކެކެވެ. މިޒަމާނުގެ ހުރިހާ ދިމާލަކުންވެސް ފެންނަ މި އާލާތުގެ ބޭނުން އިންސާނީ އެންމެ ކުރީގެ ހަލާރަތްތަކުން ފެށިގެން ފެންނަން އެބަހުއްޓެވެ. ގަދީމީ މިސްރުގެ އިރުން ހިޔަނި އެޅޭ ގަޑިތަކުން ފެށިގެން މިއަދުގެ އިންތިހާއަށް ސީދާ އެޓޮމިކް ގަޑިތަކާ ހަމައަށް، ވަގުތު ބެލުމުގެ އާލާތްތަކުގެ ދަތުރަކީ އިންސާނީ ފަންނުވެރިކަމާއި އިލްމީ ކުރިއެރުމުގެ ވާހަކައެކެވެ.

އަވި ގަޑިއާއި ފެން ގަޑި

މީލާދީން 1500 ވަރަކަށް އަހަރު ކުރިން ގަދީމީ މިސްރުގައި ތިބާގެ އަމިއްލަ ނަފްސު ތަސައްވުރު ކޮށްލައްވާށެވެ. ނީލަން ކޯރުގެ އައްސޭރީގައި އަވިން މުއްސަދިވެފައިވާ ބިމަކީ އެންމެ ކުރީގެ ވަގުތު ބެލެހެއްޓުމަށް ބޭނުންކުރާ އެއް އާލާތް ކަމަށްވާ އިރުގެ ގަޑީގެ އަސްލެވެ. އިނގެރޭސި ބަހުން "ސަންޑަޔަލް" ކިޔާ މި ގަޑީގައި ވަނީ ދަނޑިގަނޑެކެވެ. މި ދަނޑިގަނޑުން، ފާހަގަކޮށްފައިވާ ހިލަ ފަށަލައެއްގެ މައްޗަށް ހިޔަނި އަޅައެވެ. މި ހިޔަނި ވަގުތު ފާއިތުވަމުންދާ ގޮތާ އެއްގޮތަށް ހަރަކާތްތެރިވެ، ދުވާލުގެ ކޮން ވަގުތެއްކަން އަންގައިދެ އެވެ.

މިސްރުގެ އަވި ގަޑިއެއް

ގަދީމީ ދުނިޔޭގެ އެކި ކަންކޮޅުތަކުގައި އެހެން ސަގާފަތްތަކުން ވެސް ވަގުތު މިންކުރެވޭނެ އެކި ގޮތްތައް ހޯދިއެވެ. ފެން ގަޑި ނުވަތަ "ކްލެޕްސިޑްރާ" އަކީ ކުރީގެ އިންޖިނިއަރިންގެ އަނެއް އަޖައިބެވެ. މަޑުމަޑުން ފެން ފުރި ނުވަތަ ހުސްވާ ކޮންޓެއިނަރެއް އެކުލެވޭ މި ގަޑިތަކުން ވަގުތު ފާހަގަކުރަނީ، ކޮންޓެއިނަރަށް ފެން ވަދެފައި ނުވަތަ ބޭރުވެފައިވާ މިންވަރު މިންކޮށްގެންނެވެ. އިރުގެ ގަޑިތަކަށް އުޑުމަތި ބަނަ ދުވަސްތަކާއި ރޭގަނޑު ވަގުތު ގޮންޖެހުންތައް ކުރިމަތިވި އިރު، ފެނުގެ ގަޑިތަކަށް ދިމާވި ގޮންޖެހުމަކީ ފިނިހޫނުމިނުގެ ތަފާތުތަކުގެ ސަބަބުން ފެން ދައުރުވާ މިންވަރަށް ބަދަލު އައުމެވެ.

ފެން ގަޑިއެއްގެ ކުރެހުމެއް

މިޑީވަލް ޒަމާނުގެ މެކޭނިކަލް ގަޑިތައް

މިޑީވަލް ދުވަސްވަރު ވަގުތު ބެލުމުގެ އާ ގޮތްތަކެއް ހޯދުނެވެ. ކުރީގެ އީޖާދުތަކުގެ މުއްސަނދި ގިއާތަކާއި މެކޭނިޒަމްތަކުން ފިލާވަޅު ލިބި މުޅި ޔޫރަޕްގެ މޮނާސްޓަރީތަކާއި ޓައުން ސްކުއަރތަކުގައި މެކޭނިކަލް ގަޑިތައް އުފެދުނެވެ. މެކޭނިކަލް ގަޑީގެ މޭސްތިރިންނަކީ އުތުރު އިޓަލީކަމަށް ބެލެވެ އެވެ. މިއީ ގިނަ ފަހަރަށް ވަގުތު ފާއިތުވަމުންދާކަން އިއުލާން ކުރުމަށް ރަގަބީލު ޖަހާ ގަޑިތަކެކެވެ. އެއީ ބަރުދަން ނުވަތަ ސްޕްރިންގްތަކުން ހަރަކާތްކުރާ ގަޑިތަކެކެވެ. އަދި "އެސްކޭޕްމަންޓް" ނަމަކަށް ކިޔާ އެއްވަރަކަށް ހިނގަހިނގާ ހުންނަ ހަރަކާތުން ގަޑީގެ ސީދަކަން ކަށަވަރުކޮށްދެ އެވެ.

މެކޭނިކަލް ގަޑިއެއް

1656 ވަނަ އަހަރު ޑަޗް ސައިންސްވެރިޔާ ކްރިސްޓިއަން ހޫޖެންސް ޕެންޑަލަމް ގަޑި ތައާރަފް ކުރި އެވެ. ފިޒިކްސްގެ ގާނޫނުތަކުގެ ދަށުން ހިންގާ ޕެންޑަލަމަކީ ވަގުތު ބެލުމަށް ކުރިއަށްވުރެ އިތުބާރު ހުރި ގޮތެއކަމުގައި ވި އެވެ. މި ކުރިއެރުމާއެކު ބޮޑު ބަދަލެއް އަންނަން ފެށި އެވެ. އެއީ އަޅައިގެން އުޅެވޭނެ އަދި ފަސޭހަކަމާއެކު ތަންތާ ބަހައްޓާލެވޭ ގަޑިތައް އުފެއްދެން ފެށުމެވެ.

ފުރަތަމަ ޕެންޑިއުލަމް ގަޑީގެ ކުރެހުމެއް

ސިނާއީ އިންގިލާބާއި ސްޓޭންޑަޑައިޒްޑް ވަގުތު

ސިނާއީ އިންގިލާބުގެ ސަބަބުން މުޖުތަމައުތަކާއި އިގްތިސާދުތަކަށް ބޮޑެތި ބަދަލުތަކެއް އައުމުގެ އިތުރުން ވަގުތު ބަލާ ގޮތަށް ވެސް ބޮޑު ބަދަލެއް ގެނެސްދިނެވެ. ފެކްޓްރީތަކާއި ރޭލު ދަތުރުފަތުރުގެ ނިޒާމުތަކަށް ސީދާ ޝެޑިއުލްތަކެއް ކަނޑައަޅަން ޖެހުމުން، އެންމެންނަށް ދެނެގަނެވޭނެ ނުވަތަ ސްޓޭންޑަޑައިޒްޑް ވަގުތުގެ ބޭނުންތެރިކަން ހާމަވެގެން ދިޔައެވެ. އޭގެ ކުރިން ވަގުތު މީހުން ދެނެގަންނަ ނުވަތަ ބަލާ ގޮތްތަކުގެ ފަރަގުތަކުގައި ފުޅާކަމެއް ހުއްޓެވެ.

ޓެލެގްރާފްތަކާއި ފޯނުތައް އުފެދުމާއެކު "ޓައިމް ޒޯންސް" ގެ ކޮންސެޕްޓް ގާއިމުވެ، ދުނިޔޭގެ ހުރިހާ ކަންކޮޅަކުން ވެސް އެއް ގަޑިއެއް ބަލާ ސެގްމަންޓްތަކަށް ބަހާލިއެވެ. މިކަން ނިމުމަކަށް އައީ ގްރީންވިޗް މީން ޓައިމް (ޖީއެމްޓީ) އަކީ އެހެން ޓައިމް ޒޯންތައް ހިސާބުކުރާ މައިގަނޑު ގަޑި ގޮތުގައި ކަނޑައެޅިގެންނެވެ. 19 ވަނަ ގަރުނުގެ މެދުތެރޭގައި ރޭލު ދަތުރުފަތުރުގެ ޓައިމްޓޭބަލް ތަރައްގީވުމުން ސިންކްރޮނައިޒްޑް ޓައިމްގެ މުހިންމުކަން އިތުރަށް ވަރުގަދަވެގެން ދިޔައެވެ.

އެޓޮމިކް ގަޑިތައް

20 ވަނަ ގަރުނުގައި ވަގުތު ބެލެހެއްޓުމުގައި އެންމެ ފާހަގަކޮށްލެވޭ ކުރިއެރުމެއް ގެނެސްދިނީ އެޓޮމިކް ގަޑިތަކެވެ. ކުއަންޓަމް މެކޭނިކްސްގެ އުސޫލުތަކުގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށް، އެޓޮމިކް ގަޑިތަކުގައި އެޓޮމްތަކުގެ ތެޅުންތައް ރެފަރެންސެއްގެ ގޮތުގައި ބޭނުންކޮށް، ހައިރާން ކުރުވަނިވި މިންވަރަކަށް ސައްހަކަން ލިބެއެވެ. މިސާލަކަށް ސީޒިއަމް އެޓޮމިކް ގަޑިތަކަކީ ކޮންމެ 30 މިލިއަން އަހަރަކުން އެއް ސިކުންތުގެ ފަރަގެއް އަންނާނެ ގަޑިތަކެވެ.

ފުރަތަމަ އެޓޮމިކް ގަޑި

މި ގަޑިތަކަކީ ޖީޕީއެސް ނެވިގޭޝަނުން ފެށިގެން ގްލޯބަލް ކޮމިއުނިކޭޝަން ނެޓްވޯކްތަކާ ހަމައަށް އަހަރުމެން ކޮންމެ ދުވަހަކު ބަރޯސާވާ ޓެކްނޮލޮޖީތަކުގެ ބިންގަލެވެ. މިގަޑިތައް ވަނީ ސިކުންތެއްގެ މާނަ ވެސް އަލުން ބައްޓަންކޮށްފައި: މިހާރު އެކަން ރަސްމީކޮށް ކަނޑައެޅެނީ ސީޒިއަމް އެޓޮމެއްގެ ތެޅުންތަކުންނެވެ. ފާއިތުވި އަހަރުތަކުގައި ލޭޒާ ޓްރެޕްޑް އަޔަންސް ބޭނުންކުރާ އޮޕްޓިކަލް ލެޓިސް ގަޑިތަކުން ވަނީ ސައްހަކަމުގެ ހައްދުތައް އިތުރަށް ފުޅާކޮށްލާފަ އެވެ.

ޓިކްޓޮކް ގަޑިތަކުން ފެށިގެން ސްމާޓްވޮޗްތަކާއި ހަމައަށް

ޑިޖިޓަލް ޒަމާން ފަތިސްވަމުން ދާ ވަރަކަށް ވަގުތު ބަލާ އަލާތަކަށް ވުރެ މާ ބޮޑު އެއްޗަކަށް މިދަނީ ގަޑިތައް ވަމުންނެވެ. 20 ވަނަ ގަރުނުގައި ޑިޖިޓަލް ގަޑިތަކާއި، ތަފާތު ޑިވައިސްތަކުގައި ޓައިމް ޑިސްޕްލޭތައް ގިނަވެގެން ދިޔައެވެ. މިއަދު ގަޑިތައް ތަރައްގީވެފައިވަނީ އަހަރުމެންގެ ދިރިއުޅުމަށް އެއްވެސް ދަތިކަމެއް ނެތި ވަދެވޭ ގޮތަށެވެ. ސްމާޓްވޮޗްތަކުން ހަމައެކަނި ވަގުތު ދެއްކުމުގެ އިތުރުން އަހަރެމެންގެ ސިއްހަތު ޓްރެކްކޮށް، ދުނިޔޭގެ މައުލޫމާތު ނެޓްވޯކްތަކާ ގުޅުވައިދީ، މުވާސަލާތު ކުރުމަށް ވެސް މަގުފަހިކޮށްދެ އެވެ. ނަމަވެސް މި ހުރިހާ އާކަމެއްގެ ތެރޭގައި ގަޑިގެ އަސާސީ މަގްސަދަށް ބަދަލެއް ނާދެއެވެ. ވަގުތު ފާއިތުވަމުންދާކަން ފާހަގަކޮށް، އަހަރުމެންގެ ދުވަސްތައް ބައްޓަންކުރުމުގައި އެހީތެރިވެދެ އެވެ.

ވަގުތުގެ ހިނގުން ކުރިއަށް

ގަޑިތަކުގެ ތާރީހަކީ ހުދު އިންސާނީ ތާރީހުގެ ތެރެއިން ކުރާ ދަތުރެކެވެ. އިރުން އެޅޭ ހިޔަނީގެ ހަރަކާތްތައް އަތުލައިގަތުމަށް ކުރެވުނު އެންމެ ކުރީގެ މަސައްކަތްތަކުން ފެށިގެން، އެޓޮމިކް ގަޑިތަކުގެ ހައިރާން ކުރުވަނިވި ސީދާކަމާއި ހަމައަށް، ވަގުތު ބެލެހެއްޓުމުގެ ކޮންމެ ތަކުރާރުވުމަކުން އޭގެ މުހިންމުކަން ދައްކާދެ އެވެ. އަހަރުމެންގެ ދުނިޔެ ކުރިއަރަމުން ދާއިރު، އަހަރުމެންނަށް އިންތިޒާރުކުރަމުންދާ ވަގުތު ބެލުމުގެ އައު އަޖައިބުތައް ލަފާކުރެވޭނީ ކާކަށް ހެއްޔެވެ؟ ކަށަވަރުކަމަކީ އިންސާނުން ވަގުތާ އެކު ކުރިއަށްދާހާ ހިނދަކު، ވަގުތު މިންކޮށް އޭގެ ގުދުރަތް އިތުރަށް ފަހުމުވުމަށް ކުރަންޖެހޭ ކޮންމެ ކަމެއްވެސް އިންސާނުން ކުރަމުންދާނެ ކަމެވެ.