މާސްގައި ފެން އެކުލެވޭކަމަށް ސައިންސްވެރިން ކުރަމުން އައި ދައުވާތަކަށް ބޮޑު ގޮންޖެހުންތަކެއް ކުރިމަތި ވެއްޖެއެވެ.

މާސްގެ މައްޗަށް ކުރެވެމުންދާ ދިރާސާތަކުން، އެ ގްރަހައިގައި ކުރީގައި ފެން ގިނައިން ހުރިކަމަށް ދައްކައެވެ. ނަމަވެސް މިހާރު އެ ގްރަހަ ވަނީ ހަމައެކަނި ވެއްޔާއި ގަލުން އެކުލެވިފައިވާ ހިކި ތަނަކަށް ބަދަލުވެފައި ކަމަށް ފަހުގެ ދިރާސާއަކުން މިވަނީ ފާހަގަވެފައެވެ.

މި ބަދަލުވުން އައި ގޮތާ މެދު ސައިންޓިސްޓުންގެ މެދުގައި ދަނީ ބަހުސްތައް ކުރެވެމުންނެވެ.

ފަހަކަށް އައިސް ކުރެވުނު ދިރާސާތަކުން ދައްކާ ގޮތުގައި މާސްގެ ބިމުގެ އަޑީގައި ގިނަ އަދަދެއްގެ ފެން ރައްކާކުރެވިފައި ހުރުން އެކަށީގެންވެއެވެ. ނަމަވެސް މިފަދަ ނަތީޖާއަކާ މެދު ސުވާލު އުފައްދާ އައު ދިރާސާއެއް މިހާރުވަނީ ޝާއިޢުކުރެވިފައެވެ.

ޕްރޮސީޑިންގްސް އޮފް ދަ ނޭޝަނަލް އެކަޑަމީ އޮފް ސައިންސަސް (ޕީ.އެން.އޭ.އެސް) ގައި ޝާއިޢުކުރެވުނު ދިރާސާއެއްގައި، ކޮލޮރާޑޯ ބޯލްޑަރ ޔުނިވަރސިޓީގެ ސީނިއަރ ރިސާރޗް ސައިންޓިސްޓް ބްރޫސް ޖަކޮސްކީ ވަނީ، މާސްގެ މެދު ފަށަލައިގައި ފެން ހުރެދާނެ ކަމަށް ކުރިން ހުށަހެޅުނު ނަޒަރިއްޔާއާ މެދު ސުވާލު އުފައްދާފައެވެ.

ކުރިން ކުރެވުނު ދިރާސާގައި ނާސާގެ އިންސައިޓް މިޝަންގެ މައުލޫމާތުތައް ބޭނުންކޮށްގެން، ނާސާގެ އަޑީގައި ހުރި ގަލުގެ ފަށަލަތަކުގައި ގިނަ އަދަދެއްގެ ފެން ހުރެދާނެ ކަމަށް ބުނެފައިވެއެވެ.

މި ދެ ދިރާސާގެ ނަތީޖާތަކުން ދައްކާ ގޮތުގައި މާސްގެ ފެނުގެ ތާރީޚަކީ ވަރަށް އުނދަގޫ، އަދި ތަފާތު ގޮތްގޮތަށް މާނަކުރެވިދާނެ ކަމެކެވެ. މި ދިރާސާތަކުން ލިބޭ މައުލޫމާތުތަކުގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށް، ސައިންޓިސްޓުން ދަނީ އެކި ގޮތްގޮތަށް މާނަކުރަމުންނެވެ.

މި ދިރާސާތަކުން ލިބޭ މައުލޫމާތުތަކަކީ މުސްތަޤުބަލުގައި މާސްއަށް ކުރެވޭ ދަތުރުތަކަށް ވަރަށް މުހިންމު މައުލޫމާތުތަކެއް ކަމަށް ސައިންޓިސްޓުން ދެކެއެވެ. އަދި މި ދިރާސާތަކުގެ ސަބަބުން މާސްގެ ތާރީޚާއި އެ ގްރަހައިގެ ވެށި އިތުރަށް ދެނެގަނެވޭނެ ކަމަށް ބެލެވެއެވެ.

ނަމަވެސް، ޖަކޮސްކީ ބުނާ ގޮތުގައި މި ދިރާސާގައި ބޭނުންކުރެވުނު ސައިސްމިކް ޑޭޓާ އެހެން ގޮތަކަށްވެސް މާނަކުރެވިދާނެއެވެ. އޭނާ ބުނާ ގޮތުގައި މާސްގެ ބިމުގެ އަޑީގައި ހުރި ހުސް ޖާގަތަކުގައި ކޮންމެހެން ދިޔާ ފެން ހުންނަން ނުޖެހެއެވެ. ޕީ.އެން.އޭ.އެސް އަށް ދެއްވި ބަޔާނެއްގައި އޭނާ ހާމަކުރި ގޮތުގައި މާސްގެ ބިމުގެ އަޑީގައި ފެން ނުވަތަ އައިސް ހުރުމަކީ އެކަށީގެންވާ ކަމެއް ނަމަވެސް، އޭގެ މިންވަރު ސީދާ ކަނޑައެޅުމަކީ ދަތި ކަމެކެވެ.

ރައިޓްގެ ދިރާސާގައި ލަފާކުރެވުނު ގޮތުގައި މާސްގެ ބިމުގެ އަޑީގައި 1 އިން 2 ކިލޯމީޓަރުގެ ފުންމިނަށް ފެން ހުރެދާނެއެވެ. މި ލަފާކުރުން ބިނާވެފައިވަނީ މާސްގެ މެދު ފަށަލައިގައި ހުރި ގިނަ ހުސް ޖާގަތަކުގައި ދިޔާ ފެން ހުންނާނެ ކަމަށް ބެލެވޭތީއެވެ. ނަމަވެސް ޖަކޮސްކީގެ ފަހުގެ ދިރާސާކުރުމުން ދައްކާ ގޮތުގައި މި ޖާގަތަކުގައި ހުއްޓަސް ހުންނާނީ ގަނޑުވެފައިވާ އައިސް ނުވަތަ އެއްވެސް އެއްޗެއް ނެތް ހުސް ޖާގަތަކެކެވެ. މިގޮތުން ފެނުގެ މިންވަރު ސުމެއްގެ މިންވަރުން ފެށިގެން 2 ކިލޯމީޓަރާ ހަމައަށް ތަފާތުވެދާނެ ކަމަށް އޭނާގެ ހޯދުންތަކުން ދައްކައެވެ.

މި ޑޭޓާތަކުން ދިޔާ ފެން ހުރިކަން ނުވަތަ ނެތްކަން ޔަގީންކޮށް ނުދެއްކުމާއެކު، މި ސުވާލުގެ ޖަވާބު ހޯދުމަށް ކުރިއަށް އޮތްތާގައި އިތުރު މިޝަންތައް ކުރިއަށް ގެންދިއުމަކީ މުހިންމު ކަމެކެވެ.

ޖަކޮސްކީ ބުނާ ގޮތުގައި މާސްގެ ބިމުގެ އަޑީގައި ހުރި ފެނުގެ ޙަޤީޤީ މިންވަރު ދެނެގަތުމަށް އިތުރަށް ސަމާލުކަންދީގެން ކުރެވޭ މިންކުރުންތަކެއް ބޭނުންވާނެއެވެ. އެހެންކަމުން، މާސްގެ ފެނާ ބެހޭ ބަހުސް އަދިވެސް ވަނީ ނުނިމިއެވެ.