ލޯތްބާއި އިހުތިރާމާއި ގަދަރަކީ ސިޔާސީ މަސައްކަތުގައި ދިވެހިން ދަންނަ ކަންކަމެއް ނޫނެވެ. ތާރީހާއި އަދުގެ ހާލަތު އެކަމަށް ހެކިވެ އެވެ.

ފުލުހުންނާއި ސިފައިން ހިންގި މިއުޓިނީއެއްގެ ތެރެއިން ފެބްރުއަރީ 7، 2012، ގައި އެއިރުގެ ރައީސް މުހައްމަދު ނަޝީދު އިސްތިއުފާ ދެއްވުމަށްފަހު ފަހުން ވިދާޅުވީ، އެމަނިކުފާނުގެ ސަރުކާރުގެ ތެރެއިން ބަޔަކު އެމަނިކުފާނަށް ހިޔާނާތްތެރިވި ކަމަށެވެ.

ރިޔާސީ ޔޮޓުގައި ބޮމެއް ގޮއްވާލައިގެން ރައީސް އަބްދުﷲ ޔާމީން އަވަހާރަކޮށްލަން އުޅުނުކަމުގެ ތުހުމަތުގައި އެމަނިކުފާނުގެ ނަައިބު އަހުމަދު އަދީބު ހައްޔަރު ކުރީ އޮކްޓޯބަރު 24، 2015، ގަ އެވެ. އޭގެ 50 ދުވަސް ކުރިން، ސެޕްޓެމްބަރު 5، 2015، ޔާމީން ވިދާޅުވީ "ނައިބު ރައީސްއަށް އަޅުގަނޑުގެ އެންމެ ހިތުގެ ފުންމިނުން އިތުބާރު އެބަ އޮތް" ކަމަށެވެ.

ގާތް އެކުވެރިން އަދި އާއިލީ ރަހުމަތްތެރިންގެ ގޮތުގައި ބޮޑުވި ކުރީގެ ރައީސް އިބްރާހިމް މުހައްމަދު ސޯލިހާއި ރައީސް ނަޝީދުގެ ގުޅުން އެއްކޮށް ކެނޑި، ދެބޭފުޅުން ވަކިވީ ވެސް ސިޔާސީ މަސައްކަތުގެ ތެރެއިންނެވެ. ވެރިކަމުގެ އާރާއި ބާރު އަދި ޝަރަފު ދެ ބޭފުޅުން ވެސް ބޭނުންވެވަޑައިގަތީ އެވެ.

މިހާރު ރައީސް ޑރ. މުހައްމަދު މުއިއްޒާއި ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ރައީސް އަބްދުއްރަހީމް އަބްދުﷲ އަކީ މި ވެރިކަން ފެށުނުއިރު ސިޔާސީ ގޮތުން އެންމެ ގާތް ދެ ބޭފުޅުންނެވެ. ރައީސް މުއިއްޒަށް ރިޔާސީ ޓިކެޓު ހޯއްދެވުމުގައި އަބްދުއްރަހީމް ކޮށްދެއްވި މަސައްކަތް އަގު ކުރަންޖެހެ އެވެ. ހަމަ އެގޮތަށް މަޖިލިސް އިންތިހާބުން ސުޕަމެޖޯރިޓީ ހޯދަން އޭނާ ޖެއްސެވި ހިސާބު ދިމާވުމަކީ ރައީސް މުއިއްޒު ވެރިކަން ކޮންސޮލިޑޭޓްވި މައިގަނޑު ސަބަބެވެ.

އަބްދުއްރަހީމްގެ މަސައްކަތް ރައީސް މުއިއްޒު ބަލައިގަންނަވާކަން އެމަނިކުފާނު ވަނީ އާންމުކޮށް އިއުލާނު ކުރައްވައިފަ އެވެ. އަދި އަބްދުއްރަހީމަށް އިންތިހާއަށް ތައުރީފު ކުރައްވައި ރައީސް މުއިއްޒު ވަނީ ވާހަކަ ދައްކަވައިފަ އެވެ. އެމަނިކުފާނުގެ "ފުރިހަމަ އިތުބާރު" އަބްދުއްރަހީމަށް އޮތް ކަމަށް ވަނީ ވިދާޅުވެފަ އެވެ.

"އަޅުގަނޑުގެ ފުރިހަމަ އިތުބާރު އޮތް، އަޅުގަނޑު އެންމެ ބޮޑަށް އެ ބޭފުޅަކަށްޓަކައި ފަހުރުވެރިވާ ސިޔާސީ ބޭފުޅަކީ އަބްދުއްރަހީމް،" އޭޕްރީލް 6، 2024، ގައި ރައީސް ވިދާޅުވި އެވެ.

އެކަމަކު، ރައީސްގެ ހިތުގައި އަބްދުއްރަހީމަށް އޮތް ފަހުރު ނެތިއްޖެ އެވެ. އޭނާއަށް އޮތް އިތުބާރު ގެއްލިއްޖެ އެވެ. މައްސަލައިގެ ހައްސާސްކަމުން ނަން ސިއްރުކުރަން އެދި "އަދަދު" ނޫހާ ވާހަކަ ދެއްކި ވެރިކަން ހިންގާ ޕީޕަލްސް ނެޝަނަލް ކޮންގްރެސްގެ މަތީފަޑީގެ ތިން ބޭފުޅަކު ވިދާޅުވީ، ރައީސް މުއިއްޒާއި އަބްދުއްރަހީމްއާ އޮތް ގުޅުން ކެނޑި، އަބްދުއްރަހީީމްގެ ސިޔާސީ ބާރު ރައީސް ދުއްވާލައިފި ކަމަށެވެ. އަދި އޭގެ ބަދަލުގައި އޭނާއަށް ވެސް ކުރެވެން ހުރި މަސައްކަތެއް އަބްދުއްރަހީމް ވެސް ރައީސް މުއިއްޒާ ދެކޮޅަށް ކުރަމުން އަންނަ ކަމަށް އެބޭފުޅުން ވިދާޅުވި އެވެ.

ރައީސް ވެރިކަމަށް ވަޑައިގަތީ އަބްދުއްރަހީމްގެ އަތުގައި ހިއްޕަވައިގެން

ރައީސް މުއިއްޒު ވެރިކަމަށް ވަޑައިގަތުމަށް އޮތް އެންމެ ބޮޑު ހުރަހަކަށް މިދިޔަ އަހަރު އޮތީ އެއިރުގެ ރައީސް ސޯލިހަށް ވުރެ ބޮޑަށް ޖަލުގައި ހުންނެވި ރައީސް ޔާމީން އެވެ.

ކޮރަޕްޝަންގެ މައްސަލައެއްގައި ޖަލު ހުކުމެއް ތަންފީޒު ކުރައްވަމުން ގެންދެވި ޔާމީން ބޭނުންވެވަޑައިގަތީ، އެމަނިކުފާނަށް ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި ވާދަ ނުކުރެވޭ ނަމަ، އިދިކޮޅުން އިންތިހާބު ބޮއިކޮޓް ކުރުމަށެވެ. ޔާމީން މަސައްކަތް ކުރެއްވީ އިދިކޮޅުގައި ހުންނެވި އެހެން އެއްވެސް ލީޑަރަކަށް އިންތިހާބުގައި ވާދަ ކުރެއްވުމުގެ ފުރުސަތު ނުދިނުމަށެވެ.

ފެބްރުއަރީ، 2012، ވަނަ އަހަރުން ފެށިގެން ހައުސިން މިނިސްޓަރުގެ މަގާމު އަދާ ކުރެއްވުމަށްފަހު 2021 ވަނަ އަހަރު މާލޭގެ މޭޔަރުގެ މަގާމަށް އިންތިހާބުވެވަޑައިގެންނެވި ނަމަވެސް އަބްދުރައްހީމުގެ ވާގިވެރިކަމާ ނުލައި ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ މަގާމަށް ވަޑައިގެންނެވޭހާ ސިޔާސީ ބާރެއް އެއިރަކު ރައީސް މުއިއްޒުގެ ކިބައިގައި ނެތެވެ.

ރައީސް މުއިއްޒަށް ރިޔާސީ ޓިކެޓު ހޯދައިދިނުމުގައި އަދި ފަހުން ރިޔާސީ ކެމްޕެއިނު ހަރަކާތްތައް ލީޑު ކުރެއްވީ ވެސް އަބްދުއްރަހީމެވެ. ވަޑައިގަންނަވާ ރަށްރަށާއި ތަރުތީބު ވެސް ކަނޑައެޅީ އަބްދުއްރަހީމެވެ. ކެމްޕެއިނު ތެރޭގައި ރައީސް މުއިއްޒު ދެއްކެވި ބައެއް ވާހަކަތަކުން އެކަން އެނގެ އެވެ.

ސެޕްޓެމްބަރު 30، 2023، ގައި ބޭއްވި ރިޔާސީ އިންތިހާބުގެ ދެ ވަނަ ބުރު ބޮޑު އަގުލަބިއްޔަތަކުން ކާމިޔާބު ކުރެއްވުމަށްފަހު އެރޭ ދެއްވި ކުރު ތަގުރީރުގައި އަބްދުއްރަހީމްއާ ބެހޭ ގޮތުން ރައީސް މުއިއްޒު ދެއްކެވި ވާހަކައިން ވެސް އޭނާގެ މުހިންމުކަން ހާމަވި އެވެ.

"އަޅުގަނޑުމެން ގޮވައިގެން މި ފަސް އަހަރު މި ގަދަ ކަނޑުގައ،ި މި ސިޔާސީ ކަނޑުގައ،ި އަޅުގަނޑުމެންގެ ފަރާތުން ރައީސް ޔާމީން ނެތް ހާލަތުގައ،ި ނެތް ހުރިހާ ހާލަތެއްގައި ރައީސް ޔާމީންގެ ލަފާފުޅާއި އެކީގައި އަޅުގަނޑުމެންގެ ލީޑަރެއްގެ ގޮތުގައި މަސައްކަތް ކުރައްވަމުން ގެންދަވާ ޕީއެންސީގެ ރައީސް، އަބްދުއްރަަހީމް އަބްދުﷲ އަށް ވަރަށް ބޮޑަށް ޝުކުރު ދަންނަވަން،" ރައީސް މުއިއްޒު އެ ރޭ ވިދާޅުވި އެވެ.

ވެރިކަން ލިބުމަށްފަހު އަބްދުއްރަހީމް ބަދަލުވީ އިސް ވަޒީރަށް

ރިޔާސީ އިންތިހާބު ކާމިޔާބުވުމުން ރައީސް މުއިއްޒު އަވަސްވެވަޑައިގެންނެވީ އާ ސަރުކާރު އެކުލަވާލުމަށެވެ. އެކަމުގައި އެންމެ އިސްކޮށް މަސައްކަތް ކުރުމުގެ މަސްއޫލިއްޔަތު ރައީސް މުއިއްޒު ހަވާލު ކުރެއްވީ އަބްދުއްރަހީމްއާ އެވެ.

ޑިރެކްޓާ ޖެނެރަލް އޮފް ޓްރާންސިޝަންގެ މަގާމަށް އޮކްޓޯބަރު 5، 2023، ގައި އަބްދުއްރަހީމް ހަމަޖެއްސުމުން، ސަރުކާރުގެ އެކި މަގާމުތަކަށް މުވައްޒަފުން އައްޔަން ކުރުމުގެ އެންމެ އިސް ރޯލު އަދާ ކުރެއްވީ އޭނާ އެވެ. އެއިރު އަބްދުއްރަހީމަށް ލިބިފައި އޮތީ ވަރަށް ވެސް ބޮޑު ބާރެކެވެ.

ރިޔާސީ އިންތިހާބަށްފަހު ޕީއެންސީގެ ވިސްނުން ވަގުތުން އަނބުރާލީ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ އިންތިހާބަށެވެ. އެހެންވެ، ވަޒީފާ ދިނުމުގައި އެ އެންގަލުން ވަރަށް ބޮޑަށް ވިސްނި އެވެ. ސަރުކާރު ކުންފުނިތަކުން ވެސް ގިނަ ބަޔަކަށް ވަޒީފާ ދިނެވެ. އެކަން ރޭވުމުގައި އެންމެ އިސްކޮށް ހަރަކާތްތެރިވީ އަބްދުއްރަހީމްކަން ޕީއެންސީގެ އޮފިޝަލުން ވެސް އެއިރު ބުންޏެވެ.

ނޮވެމްބަރު 17، 2023، ގައި ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ މަގާމާ ރައީސް މުއިއްޒު ރަސްމީކޮށް ހަވާލުވެވަޑައިގަތުމުން އަބްދުއްރަހީމަށް ދެއްވި މަގާމަކީ އެމަނިކުފާނުގެ އެޑްވައިޒަރުގެ މަގާމެވެ. އެ މަގާމަށް އަބްދުއްރަހީމް އައްޔަން ކުރެއްވީ ވަޒީރެއްގެ ފެންވަރުގަ އެވެ. ރައީސް އޮފީހުގެ ވެބްސައިޓުގައި އަބްދުއްރަހީމުގެ ނަމުގެ ތިރީގައި ޖަހާފައި އިނީ "އިސް ވަޒީރު" މިހެންނެވެ. އޭނާގެ ދަރިފުޅު، އިބްރާހިމް ފައިސަލް، ހަމަޖެއްސީ ޓުއަރިޒަމް މިނިސްޓަރުގެ މަގާމަށެވެ.

"އެމަނިކުފާނަކީ [އަބްދުއްރަހީމްއަކީ] އަޅުގަނޑަށް މިދިޔަ ހުރިހާ ދުވަސްވަރެއްގައި، ސިޔާސީ މަސައްކަތުގައި، އަޅުގަނޑަށް ދިމާވި ހުރިހާ ކަމެއްގައި އެންމެ ބޮޑަށް އެހީތެރިކަން ދެއްވި ބޭފުޅާ. އެއީ ރައީސް [އަބްދުﷲ] ޔާމީނުގެ ވެރިކަމުގައި ވެސް އަދި ފަހުން ވެސް،" މަޖިލިސް ކެމްޕެއިނު ތެރޭގައި ރައީސް ވިދާޅުވި އެވެ.

ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ އިންތިހާބުގެ ކެމްޕެއިނު ފެބްރުއަރީ، 2023، ގައި ފެށީ ވަރަށް ވަރުގަދައަށެވެ. އެ ކެމްޕެއިނު ވެސް ލީޑު ކުރެއްވީ އަބްދުއްރަހީމެވެ. ކެމްޕެއިން ފެށުމުގެ ވެސް ކުރިން، ޖެއްސެވި ހިސާބެއް ޖެއްސެވުމަށްފަހު އަބްދުއްރަހީމް ރާއްޖޭގެ ނޫހަކަށް ނޮވެމްބަރު 6، 2023، ގައި ދެއްވި އިންޓަވިއުއެއްގައި ވިދާޅުވީ ޕީއެންސީން މަޖިލީހުގެ 70 އަށް ވުރެ ގިނަ ގޮނޑި ނަގާނެ ކަމަށެވެ.

"އެގޮތަށް އަޅުގަނޑުމެން ގަބޫލު ކުރަނީ،" އެއިރު އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ.

އިންތިހާބަށްފަހު އެކުލެވުނު މަޖިލީސް ކުރާ ގޭގެ ރައީސްއަކަށް ވެސް އިންތިހާބުވީ އަބްދުއްރަހީމެވެ. އެ މަގާމަށް އޭނާ ވަޑައިގަތީ ރައީސް މުއިއްޒުގެ ފުރިހަމަ ތާއީދާއެކު އެވެ. އެގޮތަށް އެކަން ނިންމައި، އަބްދުއްރަހީމަށް ވޯޓު ދޭން ރައީސް ވަނީ ޕީއެންސީގެ ހުރިހާ މެންބަރުންނަށް އަންގަވައިފަ އެވެ.

ސައި ކޮޓަރީގައި ހިނގި ހާދިސާއިން މަންޒަރު ސާފުވެއްޖެ

ރިޔާސީ އިންތިހާބާއި ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ އިންތިހާބު ކާމިޔާބުވެ، ރައީސް މުއިއްޒުގެ ބާރު ވަރުގަދަވި ފަހުން ވެސް އަބްދުއްރަހީމް މަސައްކަތް ކުރެއްވީ ރައީސްއާ ވަރަށް ގާތުންނެވެ. އެކަމަކު ވެރިކަމަށް އަހަރެއްވާން ކައިރިވެފައި އޮއްވައި، ދެ ބޭފުޅުންގެ މެދުގައި މައްސަލަތަކެއް ޖެހެން ފެށި އެވެ.

އެންމެ ފުރަތަމަ އަދި އެންމެ ބޮޑު މައްސަލައަކަށްވީ އަބްދުއްރަހީމުގެ ބާރު ގަދަވުމެވެ. ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހާއި ސަރުކާރު ހިންގާ ޕާޓީގެ ތެރޭގައި އަބްދުއްރަހީމުގެ އަމުރުމައުރޫފު ހިނގުމެވެ. ރައީސް ފުރަތަމަ ދެއްވީ ފަނޑު ސިގުނަލްތަކެކެވެ. އެކަމަކު، އޭގެ އަސަރު އަބްދުއްރަހީމަށް ވަރަށް ބޮޑަށް ކުރި އެވެ.

ސިޔާސީ ބޭފުޅުންނާއެކު ރައީސް މުއިއްޒު ބާއްވަވާ ބައްދަލުވުންތަކުގައި އަބްދުއްރަހީމް އިށީންދެވަޑައިގަންނަވަނީ ރައީސްއާ އެންމެ ގާތުންނެވެ. އެކަމަކު، ބަޖެޓުގެ ބައެއް ކަންކަން މަޝްވަރާ ކުރަން އޮކްޓޯބަރު، 2024، ގައި ބޭއްވި ބައްދަލުވުމެއްގައި އޭނާ ބޭންދީ ރައީސްއާ ދުރު ގޮނޑިއެއްގަ އެވެ. އަބްދުއްރަހީމުގެ މެޔަށް ތަދެއް އަރައި، ހޮސްޕިޓަލުގައި ފަރުވާ ދޭންޖެހުނީ އެ ދުވަހެވެ. އެކަމެއް ހިނގީ ބައްދަލުވުން ކުރިއަށްދަނިކޮށެވެ.

ރައީސް މުއިއްޒު އިނާ ސާކަލް ނުވަތަ ވެރިކަމުގެ އެތެރެ ކޮއިލުން އެ ދުވަހަށްފަހު އަބްދުއްރަހީމު ބޭރުވި އެވެ. މުވައްޒަފަކު އައްޔަން ކުރުމުގެ ބާރެއް ވެސް މިހާރަކު ނޯވެ އެވެ. ސިޔާސީ އެއްވެސް މަސައްކަތެއްގައި އަބްދުއްރަހީމުގެ ލަފައެއް ރައީސް ނުހޯއްދަވަ އެވެ.

ޕީއެންސީގެ ނައިބުގެ ރައީސްގެ މަގާމަށް ޓުއަރިޒަމް މިނިސްޓަރު ފައިސަލް ވާދަ ކުރެއްވުމަށް އަބްދުއްރަހީމް ބޭނުންވެވަޑައިގެންނެވި އެވެ. އެކަމަށް ހުރަސް އެޅުއްވީ ސީދާ ރައީސް މުއިއްޒެވެ. އެ މަގާމަށް ވާދަ ނުކުރައްވަން ފައިސަލްއަށް ރައީސް އެންގެވި އެވެ.

ކުރިން އޮތް ހާލަތު މަޑުމަޑުން އެކަމަކު ހުއްޓުމެއް ނެތި ބަދަލުވަމުން އައިސް މި ހަފުތާގެ ތެރޭގައި ހަމަ ރަނގަޅަށް ވެސް ހުޅުގަނޑު ފަޅައިގެން ގޮސްފި އެވެ. ޕީއެންސީ އަދި ބައެއް އެހެން ޕާޓީތަކުގެ މެންބަރުންގެ ވެސް ކުރިމަތީގައި، ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ސައި ކޮޓަރީގެ ތެރޭގައި އަބްދުއްރަހީމުގެ ނޯމަލް ސްޓައިލުގައި މިދިޔަ އަންގާރަ ދުވަހު ރައީސް މުއިއްޒަށް "އެއްޗެހި ގޮވާލައިފި" އެވެ.

"ވަރަށް ހަޑި ހުތުރުކޮށް އެއްޗެހި ގޮވީ. ރިޔާސީ ޓިކެޓު ލިބުން ގޮތް ވެސް މިހާރު ހަނދާން ނެތިއްޖެއޭ ބުނި. ތިމަންނައާ ރައީސް މަޝްވަރާ ކުރަންޖެހޭނެއޭ ވެސް ބުނި،" އެ ވަގުތު ސައި ކޮޓަރީގައި ހުންނެވި މެންބަރަކު މި ނޫހާ ވާހަކަ ދައްކަވަމުން ވިދާޅުވި އެވެ.

އޭގެ ފަހުން އިތުރު ކަމެއް ވެސް ހިނގި އެވެ. މިފަހަރު ފައިސަލް އާއި ހޯމް މިނިސްޓަރު އަލީ އިހުސާންއާ ދެމެދު އެވެ. މި ނޫހާ ވާހަކަ ދެއްކި މެންބަރަކު ބުނީ އެހެން ވަޒީރުން ވެސް ތިއްބަވަނިކޮށް، ފައިސަލް، އިހުސާނާ ދިމާލަށް ހަމަ "ވަރަށް ހުތުރުކޮށް" އެއްޗެހި ގޮވި ކަމަށެވެ.

~~

ސިޔާސީ މަސައްކަތުގައި އެކުގައި ގިނަ ދުވަހު އުޅެވޭނެ ދެމީހަކު މަދެވެ. ވެރިކަމުގެ އާރާއި ބާރު، ރަހުމަތްތެރިކަމާއި ވަފާތެރިކަމާއި އިހުލާސްތެރިކަމަށް ވުރެ ގަދަ އެވެ. ރައީސް މުއިއްޒު "އެންމެ ފަހުރުވެރިވާ" އަބްދުއްރަހީމް މިހާރު އެ ހުންނެވީ ފިޔަކޮށައި ދުރުކޮށްފަ އެވެ. ދުނިޔެއަކީ މިކަހަލަ ތަނެކެވެ.