ހިނގަމުން މިދާ 2022 ގެ ބަޖެޓު ހުށަހެޅުއްވި އިރު، ދައުލަތުގެ ކުންފުނިތައް ޕްރައިވަޓައިޒް ކޮށްގެން 2022 ގައި 771 މިލިއަން ރުފިޔާ އަދި 2023 ގައި އިތުރު 771 މިލިއަން، ޖުމުލަ 1.5 ބިލިއަން ރުފިޔާ ދެ އަހަރު ތެރޭގައި ހޯދުމަށް ލިޔެފައިވެ އެވެ. ސަރުކާރު ހިއްސާވާ ކުންފުނިތަކުގެ ތެރެއިން އަމިއްލަ ފަރާތްތަކުގެ ބައިވެރިވުން، ނުވަތަ ބައިވެރިވުން އިތުރުވުމުން ފައިދާވާނެ ކަމަށް ގަބޫލު ކުރެވޭ ކުންފުނިތައް ކަނޑައަޅައި، ޕްރައިވަޓައިޒޭޝަންގެ މަސައްކަތް ކުރާނޭ ކަމަށް އިއުލާނު ކުރެވުނެވެ.

ދައުލަތުގެ އާމްދަނީ އިތުރު ކުރުމުގެ އިތުރުން، ދައުލަތުގެ ބައެއް ކުންފުނިތަކުގެ ހިއްސާ ވިއްކުމުގެ ސަބަބުން އެފަދަ ކުންފުނިތަކަށް ސްޓްރެޓީޖިކް ޕާޓްނާސް ހޯދައި، ހިންގުން ހަރުދަނާ ކުރުމުގެ މަގުސަދުގައި، ފެށުނު ޕްރޮގްރާމް، ޓީވީ ޗެނެލްތައް ހިމެނޭ ގޮތުން ތަފާތު އެކި ސިފައިގައި މިއަހަރު ވެސް ޕްރޮމޯޓް ކުރެވުނެވެ. ނަމަވެސް، 2023 ގެ ބަޖެޓު ހުށަހެޅުއްވިއިރު ސަރުކާރު ކުންފުނިތައް ޕްރައިވަޓައިޒް ކުރުމަށް އެ ދުވަހު ދެއްކި ވާހަކަ ކެންސަލްވީ ކަމުގައި ވަނީ ލިޔެފައިވެ އެވެ.

ޕްރައިވަޓައިޒޭޝަނާއި މޫނު ކެނޑެން ދިމާވީ ކީއްވެ ބާވަ އެވެ؟ ދެ އަހަރުން ހޯދަން ބޭނުންވި 1.5 ބިލިއަން ރުފިޔާގެ މުހުތާދު ނެތުނީ ބާވަ އެވެ؟ ޅެން ވެރިޔާ ވިދާޅުވެފައިވާ ފަދައިން ވައުދާ ހުވާ ކުރުމަށް ފަހު، 'ނޫނީ އެހެން ގޮތެއްގައި މަޖުބޫރު' ވީ ބާވަ އެވެ؟ ވީ ކިހިނަކުން ބާވަ އެވެ؟

ސަރުކާރު ކުންފުނިތަކުގެ ހާލަތު

ކުރިޔަށް އޮތް 2023 އަށް ހުށަހެޅުނު ބަޖެޓު ކަރުދާސްތަކުގައި ވިދާޅުވެފައިވާ ގޮތުގައި ސަރުކާރު ކުންފުނިތަކަށް ދޭންޖެހޭ އެހީތެރިކަން އިތުރުވެ ދައުލަތުގެ ބަޖެޓަށް ބަރޯސާވާ މިންވަރު އިތުރުވަމުން ގޮސް މި އަހަރުގެ އޯގަސްޓް މަހާ ހަމައަށް 2.7 ބިލިއަން ރުފިޔާ، ސަރުކާރު ކުންފުނިތަކުން ދައުލަތަށް ދައްކަން ޖެހި ނުދައްކާ އެބައޮތެވެ. ނިމިގެން ދިޔަ އަހަރު އަދި މި އަހަރު ޑިވިޑެންޑްގެ ގޮތުގައި ލިބޭނެ ކަމަށް ބަޖެޓު ކޮށްފައިވާ 1.7 ބިލިއަން ތެރެއިން ލިބޭނެ ކަމަށް ބެލެވެނީ އެންމެ 1 ބިލިއަން ރުފިޔާ އެވެ. ސަރުކާރު ކުންފުނިތައް ހިންގުމަށް އަހަރު ނިމޭއިރު 2 ބިލިއަން ރުފިޔާ ހަރަދު ވާނޭ ކަމަށް މިހާރު ވަނީ ލަފާކޮށްފަ އެވެ.

މީގެ އިތުރުން ވެސް ސަރުކާރު ކުންފުނިތަކަށް ދައުލަތުގެ ދޫކޮށްފައިވާ ލޯނުތަކުގެ ތެރެއިން އައުޓްސްޓޭންޑިންގެ ގޮތުގައި 3.1 ބިލިއަން ރުފިޔާ އަދި އެރިއާސްގެ ގޮތުގައި 2.1 ބިލިއަން ރުފިޔާ އާއި، ސަރުކާރު ކުންފުނިތަކަށް ދައުލަތުން އޮންލެންޑް ކޮށްފައިވާ ލޯނުގެ 9.9 ބިލިއަން އަައުޓްސްޓޭންޑިން ކޮށް އަދި ނަންޕާފޯމިން 2.2 ބިލިއަން ރުފިޔާ ހިމެނެ އެވެ.

އަންނަ އަހަރުގެ ބަޖެޓު ކަރުދާސްތަކުގައި، ކުރިމަތީގައި ހުރި ފިސްކަލް ހިރާސްތައް ވަކިން ފާހަގަ ކުރާއިރު، އެކި ހިރާސްތައް "ދިމާވުމުގެ ފުރުސަތު ހުރި މިންވަރު" އަދި "ކުރާނޭ އަސަރު" އަންގައިދޭ ގްރާފް ޗާޓެއް ހުށަހަޅުއްވާފައިވެ އެވެ. ފެހި، އޮރެންޖް ހިމެނޭ މި ޗާޓުގެ ރަތް ކުލަ ހާއްސަ ކޮށްފައިވަނީ ދިމާވުން ގާތް އަދި ކުރާނެ އަސަރު ބޮޑު ދާއިރާތަކަށެވެ. މިގޮތުން "ކުންފުނިތަކުން ދައުލަތަށް ލިބެމުންދާ އާމްދަނީ ދައްވުން" އަދި "ކުންފުނިތަކުން ބަޖެޓަށް ބަރޯސާ ވާ މިންވަރު އިތުރުވުން" ފާހަގަ ކުރައްވާފައިވަނީ ރަތް ކުލައިންނެވެ.

ކުރިމަތީގައި މޫސުން ބަދަލުވާ ދުވަސްވަރެވެ. ވައި އެނބުރި، އޮއިވާލި ގޮނޑުދޮށްވެ، ރަށްރަށަށް ތަފާތު އެތަކެއް ޒާތުގެ ތިޔާގިކަން ލައްގާ ދުވަސްވަރެވެ. ފަހަރުގައި ޕްރައިވަޓައިޒޭޝަންގެ މަސައްކަތް ކެންސަލްވީ މިދެންނެވި މޫސުމީ ބަދަލަކަށް ކަމުގައި ވަނީ ނަމަ، އުންމީދު ކުރަނީ، ހަޅައިގެ ގަދަ ނިމި، އޮއި ހަރުލާ، ވައިހިނދި، މޫސުން ރަނގަޅު ވުމުން ޕްރައިވަޓައިޒޭޝަންގެ މަސައްކަތަށް އަލުން ރުޖޫއަ ވާނޭ ކަމަށެވެ.

އެދުވަހާއި ހަމައަށް އިރާދަ ކުރެއްވިއްޔާ ސަރުކާރު ކުންފުނިތައް ބަޖެޓު ކައްތިރި ވިއްދައިގެން ކޮއްޅަށް ހުންނާނެ އެވެ.