ނެޝެނަލް ޑްރަގް އެޖެންސީ (އެންޑީއޭ) ހިންގުމުގެ ނިޒާމް އިސްލާހުކުރަން އަވަސް ފިޔަވަޅުތަކެއް ނާޅައިފި ނަމަ، ކޮވިޑަށް ވުރެ ނުރައްކާތެރި ބަލިމަޑުކަމަކަށް މަސްތުވާތަކެތީގެ ވަބާ ވެގެންދާނެ ކަމުގެ ނުރައްކާތެރި އިންޒާރާއެކު ރައްޔިިތުން މަޖިލީހުގެ ޕެޓިޝަން ކޮމިޓީގެ ހުށަހެޅުންތަކެއް ދީފި އެވެ.

މި ހުށަހެޅުންތައް ދީފައި ވަނީ ހޭންޑްސް ޓުގެދާ ކިޔާ ޖަމިއްޔާއަކުން ހުށަހެޅި "ޗޭންޗް އެންޑީއޭ" ޕެޓީޝަނާއި ގުޅިގެން އެ ކޮމިޓީއިން 200 އަށް ވުރެ ގިނަ ގަޑިއިރު ހޭދަކޮށް ކުރި ދިރާސާގެ އަލީގައި އެކުލަވާލި ރިޕޯޓުގަ އެެވެ.

މަސްތުވާތަކެއްޗާ ދެކޮޅަށް ޕެޓިޝަން ކޮމިޓީއިން ކުރި މި މަސައްކަތުގެ ތެރެއިން ރާއްޖޭގެ އެކި ހިސާބުތަކުގައި ގާއިމްކޮށްފައި ހުރި ރީހެބިލިޓޭޝަން ސެންޓަރުތަކަށާއި ބައެއް ޖަލުތަކަށް ޒިޔާރަތްކޮށްފައި ވެއެވެ.

މި މަސައްކަތުގެ ތެރެއިން ފާހަގަކުރެވުނު ބައެއް މުހިންމު މައުލޫމާތު މީޑިޔާތަކާ ހިއްސާކުރުމަށް މަޖިލީހުގެ އިދާރާގައި މިއަދު ބޭއްވި ނޫސްވެރިންގެ ބައްދަލުވުމުގައި ޕެޓިޝަން ކޮމިޓީގެ މުގައްރިރު، އަދި މުލަކު ދާއިރާގެ މެމްބަރު، އިބްރާހިމް ނަސީރު ވިދާޅުވީ ރާއްޖޭގައި ދިރިއުޅެމުންދާ ކޮންމެ 100 މީހަކުން 57 މީހުންނަކީ މަސްތުވާތަކެތީގެ ވަބާގައި ޖެހިފައިވާ މީހެއް ކަމަށެވެ.

އަދި ރާއްޖޭގެ އާބާދީގެ ތެރެއިން މުޅި ޖުމްލަ 16 ހާހަށް ވުރެ ގިނަ މީހުން މަސްތުވާތަކެއްޗަށް ދެވި ހިފާފައިވާ ކަމަށާއި، ކުށްތަކުގައި ހައްޔަރު ކުރެވެނީވެސް އެފަދަ ކޮންމެވެސް މައްސަލައެއްގައި ކަމަށެވެ.

އަދި މި ވަބާގައި ޖެހިފައިވާ މީހުންނަށް ފަރުވާ ދިނުމަށްޓަކައި މި އަހަރަށްވެސް 95 މިލިއަން ބަޖެޓް ކުރެވި، ބޭނުން ކުރަމުން ދާއިރު، އެންޑީއޭގެ ނިޒާމް ދޯހަޅި ކަމަށާއި، އޭގެ ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން މަސްތުވާތަކެތީގެ ވަބާ އިތުރަށް ފެތުރިގެން ދާކަން ފާހަގަވެފައިވާ ކަމަށް ނަސީރު ވިދާޅުވިއެވެ.

"އަޅުގަނޑުމެންނަށް ލިބުނު މައުލޫމާތުގެ އަލީގައި ފާހަގަކުރެވުނު، ބައެއް ފަހަރު ހީވާ ކަހަލަ އެއްބަޔަކު އުޅެނީ މިކަން ހުއްޓުވާށޭ، އަނެއް ބަޔަކު މަސައްކަތް ކުރަނީ މިކަން އާލާ ކުރާށޭ،" ނަސީރު ވިދާޅުވި އެވެ.

ކޮމިޓީގެ ނައިބު މުގައްރިރު އަދި ތިނަދޫ އުތުރު ދާއިރާ މެމްބަރު އަބްދުﷲ މުޣުނީ ވިދާޅުވީ 3000 އަށް ވުރެ ގިނަ މީހުންގެ ސޮޔާއެކު ހުށަހެޅުނު މި ޕެޓިޝަނަކީ އެ ކޮމިޓީއަށް މިހާތަނަށް ހުށަހެޅުނު އެންމެ ބޮޑު ޕެޓިޝަން ކަމަށެވެ.

އޭނާ ވަނީ މި ރިޕޯޓް އެކުލަވާލަން ކުރި ދިރާސާގެ ތެރެއިން ދަތުރު ކުރި ބައެއް ރަށްރަށުގެ ރީހެބިލިޓޭޝަން ސެންޓަރުތަކުން ފާހަގަވި ބައެއް ކަންކަން ހާމަކޮށްދެއްވައިފަ އެވެ.

"އެ ކުދިން އެތަން ބޭނުން ކުރަނީ ރަނގަޅަށް ނިދާލަން ތަނެއް ނުލިބުނީމަ، ނޫނީ ޑްރަގް ބޭނުންކޮށްފައި ވަރުބަލިވީމަ، ނޫނީ އެއަށް ސިކު ވީމަ ގޮސް އެތަނަށް ވަދެ ފަރުވާ ހޯދާފައި ބޭރަށް ނުކުމެވޭވަރު ވީމާ ނުކުމެފައި. ވަދެ ނުކުތުމަށް އެއްވެސް ކަހަލަ ހުރަހެއް ނޯންނަ ތަނެއްގެ ގޮތުގައި ފާހަގަވެގެން ދިޔަ،" މުޣުނީ ވިދާޅުވިއެވެ.

ދިރާސާއިން ހޯދުނު ބައެއް ކަންކަން

• ޖެންޑާގެ ދަށުން ހެލްތު މިނިސްޓްރީއަށް އެންޑީއޭ ބަދަލުކުރުމަށްފަހު އެ އޮތޯރިޓީ ރީސްޓްރަކްޗާ ކުރުމުގެ މަސައްކަތް ފަށާފައި ނުވުން.
• ހިދުމަތް ދިނުމުގައި ބަޖެޓުގެ ދަތިކަން ހުރިކަމަށް ބުނި ނަމަވެސް އެކަށޭނެ ބަޖެޓެއް ލިބޭކަން.
• ސެންޓަރުތަކަށް ކަނޑައަޅާ ޖުމްލަ ބަޖެޓް އެ ސެންޓަރުތަކަށް އަންގަމުން ނުދިއުން. އަދި ސެންޓަރުތަކުން އަހަރެއްގެ މައްޗަށް ރާވާ ޕްރޮގްރާމްތަކުގެ ތެރެއިން ބަޖެޓް ލިބެނީ އެއް ޕްރޮގްރާމަށް ކަން.
• ފަރުވާއަށް ބޭނުންވާ ބޭސް ގަވާއިދުން ލިބެމުން ނުދާކަމާއި ބޭސްނުލިބި ދިގު މުއްދަތެއް ހޭދަވާތީ ސެންޓަރުތަކުން ބައެއް ފަހަރަށް އަމިއްލައަށް ބޭސް ގަންނަން ޖެހުން.
• ސެންޓަރުތަކަށް ބޭނުންވާ ވަރަށް ކައުންސިލަރުން ނެތުން.
• ގިނަ ސެންޓަރުތަކުގައި އެކަށީގެންވާ އަދަދަށް މުވައްޒަފުން ނެތުން.
• އެންޑީއޭއިން ސެންޓަރުތައް މޮނީޓާކޮށް، ރަނގަޅަށް ބަލަހައްޓާފައި ނުވާކަން.

ކޮމިޓީގެ ހުށަހެޅުންތައް

• ކޮންމެ ސެންޓަރެއް ހިންގުމަށް އެންޑީއޭގެ ފަރާތުން ސުޕްރިޑެންޓެއް ހަމަޖެއްސުން.
• ބޭނުންވާ މިންވަރަށް މުވައްޒަފުންނާއި ވަސީލަތްތައް ފޯރުކޮށްދިނުން.
• ދިވެހި ކައުންސިލަރުން ބިނާކުރުމަށް ތައުލީމީ އޮނިގަނޑުގެ ތެރެއިން ހާއްސަ އިސްކަމެއް ދިނުން.
• ބަޖެޓު ބޭނުންވާ ކަންކަމަށް ބެޖެޓު ހަމަޖައްސައި ދިނުން.
• ކޮންމެ ރަށެއްގެ ސިއްހީ މަރުކަޒުގައި މެތެޑޯން ފަރުވާއާއި ޑިޓޮކްސް ފަރުވާގެ އިންތިޒާމް ހަމަޖެއްސުން.
• އެންޑީއޭއާއި ޑްރަގް ކޯޓުގެ މަސައްކަތްތައް ލާމަރުކަޒު ކުރުން.
• ފަރުވާ ލިބިގެން ނިކުންނަ ޒުވާނުންނަށް ކުރިއަށް ދާނެ ފުރުސަތުތައް ފަހިކޮށްދިނުން. އަދި ވަޒީފާގެ ފުރުސަތު ހަމަޖައްސައިދިނުމަށް އިސްކަން ދިނުން
• އެންޑީއޭއިން މިދިޔަ ފަސް އަހަރު ކޮށްފައިވާ މަސައްކަތުގެ ޕާފޯމެންސް އަދި ފައިނެންޝަލް އޮޑިޓެއް ހެދުން
• މާސްޓާ ޕޮލިސީއެއް ހަދާ، އުސޫލުތައް ހަރުދަނާކުރުން.